Voor allen die de viering van de kerstnacht in de Martini hebben meegemaakt (of dit nog gaan doen: op dit moment is terugkijken via Youtube nog steeds mogelijk).

Afgelopen kerstnacht zijn we aan de hand van vijf schilderingen (middeleeuwse secco’s in het hoogkoor van de Martinikerk in Groningen) door vier gebeurtenissen van/rondom de kerstnacht gegaan: aankondiging, geboorte, herders en de drie koningen. Het leek ons aardig voor belangstellenden om de bespreking van de schilderingen af te maken, aan de hand van de speciale gedenkdagen, deze en komende week.

Eergisteren, 28 december, was het ‘Onnozele kinderen’, ofwel de vaste dag in het jaar dat de kindermoord van Bethlehem wordt herdacht. Op de hiernaast afgebeelde schildering zien we Herodes op de troon zitten, die opdracht geeft tot de kindermoord.

Alle schilderingen dateren van ±1545 n.Chr. en zij werden daarmee aangebracht in het renaissancetijdperk. Er zijn dan ook wat specifieke renaissancemotieven herkenbaar. Terugkeer naar ‘de klassieken’ en ‘perspectivisch schilderen’ behoren tot deze kenmerken. De ‘klassieken’ zien we terug in de (helle)hond die geplaatst is onder de troon van Herodes. Ongetwijfeld daar geplaatst vanwege de macabere opdracht die Herodes gaf. Het perspectief zien we terug in het bruggetje dat geschilderd is. Hier valt het nog niet zo bijzonder op, maar in volgende schilderingen zal het nog aan de orde komen.

Saillant detail van de schildering is dat de soldaten die de kindermoord verrichten, zijn uitgedost in kleding in de kleuren van de stad Utrecht, een stad waar Groningen ten tijde van het aanbrengen van de schilderingen mee in strijd leefde.

– Hans van der Veen