Herfstdagje (35)

Het is november, de ideale maand om te planten. De natuur lijkt zich naar binnen te keren, veel bomen en struiken verliezen nu het blad, na hun explosieve rode, bruine en groengele kleurenpracht. Aan het begin van deze week rijdt de vrachtwagen van de kwekerij ons erf op, het uitladen kan beginnen. Krentenbomen, meidoorn, appelbessen, een berk, een amberboom, sierappels, vlinderstruiken, planten en heesters, veel heesters. We hebben speciaal planten en heesters uitgekozen die veel vogels en insecten aantrekken.

En dan gaan we aan de slag met een groep van zes mensen, gaten graven in de zware kleigrond, oud puin eruit halen, het gat deels vullen met onze compost, dan de boom erin en de kleigrond terug scheppen vermengd met losse zwarte aarde.

Het is zwaar werk, we hebben een hele dag nodig om al het groen in de grond te krijgen. Maar wat is het heerlijk om zo buiten bezig te zijn in de tuin met de nieuwe aanplant. Ik hoop dat het een paradijs mag worden voor de vogels en insecten!

Beeld van Franciscus van Assisi in de ‘Hof van Lof’, de tuin van het Minderbroedersklooster in Megen, Noord-Brabant. Foto: Tini Brugge (www.raadvankerken.nl)

Het is een voorrecht om zo te kunnen wonen op een grote lap grond en dit terrein om te vormen in een soort wilde tuin van Eden. Zo proberen wij in deze tijd van ecologische crisis een bescheiden bijdrage te leveren aan een groener leven. Eigenlijk door gewoon maar te beginnen met kleine stapjes, met iets wat je inspireert en waar je warm van wordt. Natuurlijk besef ik dat je hiermee de wereld niet kan redden, maar het doet goed om ergens aan te beginnen, in de hoop dat het aanstekelijk werkt voor anderen. En daarbij zing ik het Zonnelied van Franciscus van Assisi mee: “Wees geprezen, mijn Heer, om onze zuster aarde, die ons voedt en leidt en verscheidene vruchten voortbrengt met kleurrijke bloemen en kruiden.”

 Matty Metzlar

Alledagje (10)

“Plotseling duikt er van achter de maan in lange, langzame momenten van een geweldige majesteit, een sprankelend blauw met wit juweel op. Een lichte, tere, hemelsblauwe bol omhangen met zacht wuivende witte sluiers, komt geleidelijk aan omhoog als een kleine parel in een dichte zee van zwarte geheimzinnigheid. Het duurt even voordat je volledig beseft dat dit de Aarde is… ons huis, ons thuis.”

André Kuipers in het ISS. Bron: Wikimedia commons (public domain)

Op deze manier beschrijft astronaut Edgar Mitchell zijn ervaring wanneer hij onze planeet kan zien vanuit de onmetelijke ruimte van het heelal. En deze ervaring wordt gedeeld door vele astronauten, ook door ‘onze’ ruimtevaarder André Kuipers. Zij zijn diep onder de indruk van de schoonheid en de kwetsbaarheid van de aarde en uiten dat in gevoelens van eerbied. Ze nemen ook de ingrijpende invloed van mensen waar en vertellen dat bijvoorbeeld ontbossing en vervuiling duidelijk zichtbaar zijn. Zij zien een prachtige planeet maar wel met een geschonden gelaat, veroorzaakt door mensen. Dit roept bij hen een diep gevoel op van mededogen en empathie met de aarde en haar bewoners.

Paus Franciscus noemt de aarde het gemeenschappelijk huis dat wij bewonen en dat wij moeten behoeden en bewaren, het is ons énige huis! Hij voegt aan de zeven werken van barmhartigheid nog een achtste werk toe: zorg voor de schepping. De indiaan chief Seattle heeft het in deze woorden gezegd: “Wat er gebeurt met de aarde, gebeurt er met ons en onze kinderen! De mens heeft het web van het leven niet geweven, hij is slechts één draad ervan.” De mens is niet het centrum of de maat van alle dingen, is geen onafhankelijk heerser over de schepping, maar heeft een eigen plaats in verbondenheid met een grote verscheidenheid aan levende wezens. Dat deze oude wijsheid diep mag doordringen in ons hart, in ons denken en handelen, zeker nu we moeten leven met de gevolgen van een stille insluiper in ons gemeenschappelijk huis.

“Het was een groene preek”, zei iemand tegen mij na afloop van de gezamenlijke Pinksterviering in de Martinikerk. Dat kon ik van harte onderstrepen!

En ik denk nu aan een lied van Huub Oosterhuis (Lb 689):

Wat altijd is geweest
het waaien van de Geest
gebeurt aan ons vandaag.
Dat vuur van het begin
wij ademen het in,
Gods woord dat antwoord vraagt.

 Matty Metzlar

Welke wereld laten we na?

Op zondag 25 november sluiten we in de Martinidienst om 11:30 uur onze vierdelige serie “Zin in Groen” rond het thema duurzaamheid af. In deze viering bezinnen we ons op de vraag: welke wereld laten we na aan de komende generaties? De zorg voor een leefbare en bewoonbare aarde is een verantwoordelijkheid die wij hebben, ook naar onze kinderen en kleinkinderen. Onze blik gericht op de toekomst!

Wat heeft het Oude Testament ons hierover te zeggen? We lezen het in Deuteronomium 26. Toen de Israëlieten, bevrijd uit de onderdrukking in Egypte en na een verblijf van veertig jaar in de woestijn, het Beloofde Land mochten binnengaan, is hen het volgende op het hart gedrukt: Besef dat dit land je door God is gegeven en dat het niet jullie eigendom is. De eerste oogst van het land moest daarom als offer aan de Heer worden aangeboden. Pas daarna is er alle gelegenheid om ten volle te genieten van al het goede dat je gegeven is.

De Evangelielezing is de gelijkenis uit Mattheüs 25, over de tien meisjes met hun olielampen, die bij de bruiloft de bruidegom moesten verwelkomen. Wie kent nog deze slogan: Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid. Vijf meisjes hadden gezorgd voor voldoende reserve-olie voor hun lampen, de andere vijf kwamen zonder te zitten.

Evert Jan Veldman gaat voor in deze Martinidienst op 25 november. Met medewerking van het Koor van het GSp onder leiding van Ton Tromp. De vleugel wordt bespeeld door Joram de Rijk.

Download hier alvast de liturgie.

Gemeenschapszin en compassie

Toentje, in de Groninger Oosterparkwijk, is ook zo’n prachtig gemeenschappelijk initiatief. Met de inzet van vele vrijwilligers wordt groente geteeld, waar cliënten van de Voedselbank weer profijt van hebben. En nog hartstikke duurzaam ook!

Er komen steeds meer vormen op van een ruil- en deeleconomie. Ook ontstaan er tegenwoordig steeds meer bijzondere woonvormen: mensen die in een gemeenschappelijk verband wonen en bijvoorbeeld een moestuin delen en zorg voor elkaar praktiseren. Of denk eens aan al die initiatieven van kleinschalige thuiszorg, de gezamenlijke aanpak van energievoorziening, zonneparken of wijkwindmolens en deelauto’s. Nieuwe vormen van gemeenschapszin en zorg.

Kunnen dergelijke initiatieven helpen om ons op een nieuwe manier te leren invoegen in het web van het leven? Deze thematiek stellen we aan de orde in de derde viering van onze vierdelige serie “Zin in Groen” rondom het thema duurzaamheid. We leggen hierbij de link met het ontstaan van de eerste christengemeenschappen in de eerste eeuw van onze jaartelling. Daarover staat in het tweede hoofdstuk van het Bijbelboek Handelingen opgetekend:
Allen die het geloof hadden aanvaard, bleven bijeen en hadden alles gemeenschappelijk. Ze verkochten al hun bezittingen en verdeelden de opbrengst onder degenen die iets nodig hadden.

Voorganger in deze Martinidienst op zondag 18 november om 11:30 uur is Tiemo Meijlink. Het drietal bestaande uit Jenny van der Steeg, Lian van der Steeg en Diddy van der Stouwe neemt de koorzang op zich, waarbij Diddy van der Stouwe ook de vleugel bespeelt en de algehele muzikale leiding heeft tijdens de viering.

Download hier alvast de liturgie.

Genoeg voor ieders behoefte

Van de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen, zoals vastgesteld door de Verenigde Naties, wordt als eerste genoemd: Geen armoede. En meteen daarna: Geen honger. Je zou hieruit kunnen opmaken dat het structureel oplossen van de armoede- en voedselproblematiek tot de belangrijkste aandachtspunten wereldwijd behoort, als we het hebben over duurzaamheid. In onze serie “Zin in Groen” kunnen we er dan ook niet omheen, aandacht te besteden aan de groeiende kloof tussen arm en rijk, tussen kansarme en kansrijke mensen.

Niet geheel toevallig is het op zondag 11 november ook nog eens de feestdag van de heilige Sint Martinus van Tours, ook bekend als Sint Maarten. De man die het voor de arme opnam, niet in woorden maar in daden: hij scheurde de helft van zijn mantel af en gaf die aan een arme man.

Nog onverminderd actueel is de uitspraak van Mahatma Gandhi: “De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte maar niet voor ieders hebzucht“.

Welkom in deze tweede viering van de vierdelige serie “Zin in Groen” rondom het thema duurzaamheid. We lezen Bijbelgedeelten uit Jesaja 58 en uit Mattheüs 6. Voorganger in deze Martinidienst is Matty Metzlar. Met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. Op het orgel speelt Eeuwe Zijlstra. Aanvang 11:30 uur.

Download hier alvast de liturgie.

Ecologische bekering?

Zondag 28 oktober is onze eerste Martinidienst in de vierdelige serie “Zin in Groen” rondom het thema duurzaamheid. Ecologische bekering, dat is waartoe paus Franciscus ons oproept in zijn rondzendbrief Laudato Si.

Hoe kwetsbaar is het leven op aarde? We leven in het ‘antropoceen’, dat wil zeggen: mensen beïnvloeden door hun activiteiten het klimaat en de atmosfeer van de aarde, zij exploiteren de aarde en putten haar uit. Dat zou kunnen leiden tot een ernstige verstoring in de vitale evenwichten van de biosfeer.

Kunnen en moeten wij ons op een nieuwe manier leren invoegen in het web van het leven, een ’terrasofie’ ontwikkelen? Wat betekent het theologische woord ‘schepping’? Welke positie neemt de mens in in de schepping? Wat betekent het rentmeesterschap? Allerlei vragen die deze zondag en ook in de komende weken aan de orde zullen komen in de vieringen.

In deze eerste dienst van de serie van vier lezen we het scheppingsverhaal uit het Bijbelboek Genesis in een bijzondere vertaling van Huub Oosterhuis en Alex van Heusden.

Voorganger in deze viering is Tiemo Meijlink; muzikale medewerking is er van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen en organist Matthew Schembri. Aanvang 11:30 uur.

Download hier alvast de liturgie.

Zin in groen!

Een serie vieringen rond het thema duurzaamheid

Eenzaam zweeft ze daar in de onmetelijke ruimte, omringd door vele levenloze sterrenstelsels: onze levende aarde. Astronauten die haar van buitenaf bekeken hebben, zijn telkens weer onder de indruk van haar schoonheid en kwetsbaarheid. Met dat heel dunne, blauwe schilletje: de aardatmosfeer om ons te beschermen.

Deze aarde, in geloofstaal Gods schepping, met al haar mensen, dieren, planten en bodemschatten, is ons als mensheid in handen gegeven. En met alle technologische vooruitgang van de afgelopen eeuwen zijn mensen tot veel in staat. Op onze schouders rust de verantwoordelijkheid en de uitdaging om het leven op aarde te beschermen en te behouden voor het nageslacht. Zonder roofbouw op de aarde te plegen en haar uit te putten. Een leefbare en bewoonbare aarde, waar geen plaats meer is voor oorlog en vijandschap maar waar solidariteit met onze medemens groeit, wereldwijd en over generaties heen. Ook paus Franciscus doet in zijn rondzendbrief Laudato Si een dringende oproep tot ecologische bekering.

Dit najaar willen we in een viertal Martinidiensten (28 oktober en 11 t/m 25 november) stilstaan bij het begrip duurzaamheid. Als modewoord is het aardig aan slijtage onderhevig, maar aan actualiteit heeft het absoluut nog niets ingeboet. Duurzaamheid betekent zoveel méér dan alleen de zorg voor het milieu. Bezoek maar eens de site van de Verenigde Naties, dan tref je daarop de maar liefst zeventien in VN-verband vastgestelde Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen aan, waaronder ook: geen armoede, geen honger en vermindering van ongelijkheid.

Duurzaamheid kent vele gezichten, en aan enkele daarvan schenken we in deze serie vieringen aandacht. Meer informatie over de invulling en de vier specifieke deelthema’s van de vieringen verschijnt, samen met de liturgie, kort voor elke viering op deze website. Weet je van harte uitgenodigd om één of meerdere Martinidiensten in deze serie bij te wonen.