Je naaste liefhebben als jezelf

Wat zijn de belangrijkste leefregels om toe te passen, opdat we een goed leven leiden, de goede keuzes maken voor onszelf, voor de samenleving en voor al het leven op aarde? De beste tips heeft de Bijbel reeds meerdere malen aangereikt, Mozes heeft ze meegegeven aan het volk Israël na de bevrijding uit Egypte, Jezus heeft ze nogmaals benadrukt in zijn discussies met schriftgeleerden, en ook wij kunnen het niet vaak genoeg tegen elkaar blijven zeggen, het telkens weer herhalen: “Heb je naaste lief zoals je jezelf liefhebt”. Een levenswijsheid die nauw aansluit bij het gebod dat eraan voorafgaat in de woorden van Jezus: “Heb de Heer lief met heel je hart, met heel je ziel, heel je verstand en heel je kracht”.

Concrete voorbeelden om daar invulling aan te geven zijn er legio, we hoeven maar te beginnen bij Mozes in het derde bijbelboek Leviticus. Denk niet alleen aan jezelf maar ook aan de armen en vreemdelingen in de maatschappij, bijvoorbeeld bij de graanoogst en bij de druivenpluk: houd niet alles voor jezelf maar laat ook wat over voor de ander. Niet liegen, niet bedriegen, geen kwaad spreken over de ander.

Schilderij “St. Martinus” van Egbert Modderman in de Martinikerk Groningen. Foto: Romke Hoekstra, Wikipedia, CC BY-SA 4.0.

Wees niet haatdragend, zo staat het letterlijk in Leviticus 19 vers 17, maar waarom is er anno 2024 dan nog zo ontzettend veel haat in de wereld en is het zo lastig dit uit te bannen? Oorlogsgeweld in het Midden-Oosten en in Oekraïne, of dichter bij huis de politieke onwil om vluchtelingen en asielzoekers een humane opvang te bieden. Het gaat ook om hoe we in het dagelijks leven met elkaar omgaan, in het verkeer op straat of op de tribunes van voetbalstadions. Hoeveel mooier wordt het leven als we ons laten leiden door dat “van ver, van oudsher aangereikte woord, dat toch niet van ons wijkt”. Dus nogmaals, wees niet haatdragend, maar heb je naaste lief als jezelf.

Van harte welkom in de Martinidienst op zondag 10 november 2024 om 11:30 uur. Voorganger in deze viering is Heleen Maat. Met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen, organist en pianist Jan de Roos en violiste Inge Muntendam.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Sea Shepherd, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 14.

Een lichtje voor wie ons dierbaar waren

Lieve oma, wat missen we je ontzettend. Je hebt heel veel meegemaakt, lief en leed gedeeld, en je hebt je leven ten volle geleefd. Tot op hoge leeftijd, en helaas de laatste jaren zonder opa aan je zijde. Totdat het op het einde niet meer ging, en we enkele jaren geleden afscheid van je moesten nemen. Er wordt nog vaak aan je gedacht, we halen nog regelmatig mooie herinneringen op. En op de zondag van Allerheiligen en Allerzielen steken we een lichtje aan voor jou en voor alle anderen die ons dierbaar waren, maar van wie we ook afscheid moesten nemen. Dat doen we in de Martinidienst op zondag 3 november om 11:30 uur, en daarmee zetten we een jaarlijkse traditie voort.

Afbeelding: Jan van ’t Hoff (bron: www.gospelimages.nl)

Na rouw en afscheid gaat onze levensweg verder. Net als voor die twee mannen uit Lucas 24, onderweg van Jeruzalem terug naar hun dorp Emmaüs. Het is net Pasen geweest maar de betekenis daarvan is nog niet tot ze doorgedrongen. Ze zijn nog bedroefd om hun leermeester Jezus, die op Goede Vrijdag gekruisigd werd, en geschokt om het bericht dat een paar vrouwen uit hun midden het graf van Jezus leeg hadden aangetroffen. Tot zich opeens een onbekende man bij hen voegt als reisgenoot. Eenmaal thuisgekomen in het dorp neemt deze man bij hen plaats aan tafel. In het breken en delen van het brood laat de man zich herkennen als de opgestane Heer.

Het is nu anno 2024 alweer een dik half jaar na Pasen, precies aan de andere kant van de cyclus van het kerkelijk jaar. Maar ook nu mogen we niet vergeten wie die reisgenoot was en wat hij voor ons betekent, en juist nu lezen we in de Martinidienst het evangeliegedeelte van de Emmaüsgangers. En we horen en overdenken twee gedichten, één van Tim Krabbé en één van de Poolse Czesław Miłosz.

Van harte welkom in deze viering in de Martinikerk te Groningen, zondag 3 november om 11:30 uur, met Ivo de Jong als voorganger. Zang en muziek: een gelegenheidscantorij gevormd door Ellen Kloosterman, Nicolette Kloosterman en Jeannette de Bock ondersteunt de gemeentezang, Henk de Vries bespeelt het magnifieke Martiniorgel.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Dokters van de Wereld, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 21.

Bevrijd van donkerte en duisternis

Nu we dit weekend de klok weer een uur terugzetten, we de overschakeling maken van zomertijd naar wintertijd, is het tijdelijk even ’s ochtends wat eerder licht, maar vooral ’s avonds weer eerder donker. Maar over dat soort duisternis gaat het hier niet.

Timeüs had een zoon, hij heette Bartimeüs en zat als blinde bedelaar langs de kant van de weg. Toen hij merkte dat Jezus langskwam, van wie hij veel goeds gehoord had, riep hij hem om zijn aandacht en medelijden. Jezus geneest hem van zijn blindheid, en dat is niet zomaar een wonderteken, nee het zit dieper: het is op basis van het geloof en het vertrouwen dat in Bartimeüs’ roepen doorklinkt. Geloof in een God van het licht, een God van bevrijding uit de duisternis van deze wereld.

Libanonceder (Cedrus libani). Foto: Mpeylo, Wikipedia, CC BY-SA 3.0.

Dezelfde bevrijdende God over wie de profeet Jesaja spreekt in een rede die hij begint met zijn visioen over Libanon dat hij kort onder woorden brengt. Libanon is nu nog een plaats waar de duisternis van het alsmaar voortdurend oorlogsgeweld heerst (ook in 2024!), maar ooit zal het weer een boomgaard zijn, een boomgaard als een woud.

Het licht dat de duisternis overwint, klinkt door in woord en muziek, in de Martinidienst van zondag 27 oktober. Zoals in lied 534: “Hij die de blinden weer liet zien, hun ogen kleur liet ondervinden, is zelf het licht dat ruimte geeft: ons levenslicht, de Zoon van God”.

Van harte welkom in deze viering in de Martinikerk te Groningen, aanvang 11:30 uur, met voorganger Ynte de Groot. Met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. En met organist/pianist Jan de Roos en violiste Inge Muntendam.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Vrienden van de Ebbingepoort, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Dag voor de Gevangene

In de christelijke traditie is de zorg voor gedetineerden één van de zeven ‘werken van barmhartigheid’. De Bijbel roept ons op om gevangenen niet te vergeten. Een houding van ‘eigen schuld, dikke bult’ past niet. We willen gedetineerden zien als medemensen, voor wie herstel en een nieuwe start mogelijk zijn. Door middel van de Dag voor de Gevangene willen we een breder publiek bekendmaken met de situatie van gedetineerden en van de mensen om hen heen. We willen werken aan meer begrip voor zowel gedetineerden als hun familie, zonder daarbij af te doen aan de delicten die zij hebben gepleegd en het leed dat mogelijke slachtoffers is aangedaan. Met de Dag voor de Gevangene hopen we bij te dragen aan herstel en een nieuwe start.

“Gevangenen bezoeken”: detail van een gevel aan de Kraanlei in Gent (België), waar ook andere werken van barmhartigheid zijn uitgebeeld. Foto: Peter Maes, Wikimedia Commons, CC BY 3.0.

De Martinidienst van zondag 13 oktober haakt aan bij deze thematiek. We zingen en bidden met elkaar, lezen uit Psalm 119 en uit Marcus 10, luisteren naar een overdenking naar aanleiding van het thema, en tenslotte vieren we de Maaltijd van de Heer met brood en wijn. Voorganger in deze viering is Jaap Koopmans. Met pianist Jan de Roos en voorzangers Dorine Wijmenga, Ellen Kloosterman en Nicolette Kloosterman. Van harte welkom in de Martinikerk te Groningen op zondag 13 oktober 2024 om 11:30 uur.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Justdiggit, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 17.

Ontrouw en overspel

Ook koning David was op relatiegebied niet van onbesproken gedrag, getuige zijn affaire met Batseba, de vrouw van Uria (2 Samuël 11).

Gij zult geen overspel plegen, zo luidt één van de Tien Geboden die Mozes persoonlijk van God op de berg Sinaï in ontvangst nam. En in de joodse wetten en tradities zijn ook regels opgenomen omtrent ontrouw en overspel in relaties en wanneer bijvoorbeeld een man zijn vrouw moet verstoten. Relatieproblemen zijn van alle tijden, ook in de tijd waarin Bijbelse verhalen zijn ontstaan, en vaak ook klinken er waarschuwende woorden van profeten over dit onderwerp, zoals we onder meer lezen in het laatste boek van het Oude Testament: Maleachi.

In Marcus 10 gaan enkele farizeeërs met Jezus in discussie over de voorschriften van Mozes over echtscheiding. Later bespreekt Jezus de kwestie met zijn leerlingen, waarbij hij duidelijk probeert te maken hoe de relatie tussen levenspartners zoveel mogelijk in overeenstemming is met Gods bedoelingen. “Wat God heeft verbonden, mag de mens niet scheiden.”

Rondom deze thematiek uit Maleachi en Marcus is de Martinidienst van zondag 6 oktober vormgegeven. Voorganger in deze viering is Jasja Nottelman. Met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. Organist: Henk de Vries.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Jantje Beton, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.

Lessen over goed en kwaad, over hemel en hel?

Er zijn wel eens vaker bijbelfragmenten besproken waarin het gaat over het uitdrijven van kwade geesten. In het evangeliegedeelte dat komende zondag in de Martinidienst gelezen wordt, zijn het andere mensen die in naam van Jezus demonen willen uitdrijven, maar die door de leerlingen van Jezus daarin gehinderd worden. Het brengt Jezus ertoe om zijn leerlingen zijn visie op goed en kwaad over te brengen, en voor deze levenslessen kiest hij opmerkelijk scherpe bewoordingen:

Allereerst: “Verhinder die mensen niet om iets goeds te doen, want wie in Mijn naam een wonder verricht kan toch moeilijk vlak daarna kwaad over Mij spreken?”. Uit andere teksten kennen we een uitspraak van Jezus als “zie, ik houd je vandaag het goede en het kwade voor, kies dan het goede”, maar ditmaal formuleert hij het wat heftiger, niet simpelweg iets zoals dat de hemel (of het leven, of het koninkrijk Gods) te verkiezen is boven de hel (of het eeuwig brandend vuur), nee hij gaat een stap verder: “Als je hand je ten val brengt, hak die hand af, het leven is zelfs zonder die hand te verkiezen boven het onblusbare vuur van de Gehenna mét twee gezonde handen”. Hij herhaalt het nog eens met een voet en een oog als voorbeeld, maar wat bedoelt hij toch met deze bijzondere uitspraken? Jezus besluit met een opmerking over zout: als het zout zijn kracht verliest, hoe zal het zijn kracht weer terug kunnen krijgen? Zorg dat je het zout in jezelf niet kwijtraakt en bewaar de onderlinge vrede.

Geen gemakkelijke boodschap dus van Jezus, maar vrede blijkt toch telkens weer een kernwoord in zijn spreken over goed en kwaad.

Van harte welkom op zondag 29 september 2024 om 11:30 in de Martinikerk in Groningen. Voorganger in deze viering is Berend Borger, het orgel wordt bespeeld door Elena Fabris.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week INLIA, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Als bonusafbeelding bij dit bericht een vakantiefoto uit 2019: vanaf de achtersteven van de veerboot zicht op het plaatsje Hel op het gelijknamige schiereiland Hel in het noorden van Polen. En nee, het is niet wat het lijkt, de zaak staat niet in de hens, het is slechts de weerspiegeling van de laagstaande, ondergaande zomerzon in de ramen van de gebouwen van Hel, tijdens een alleszins vredige vaartocht terug naar de stad Gdańsk.

Uw koninkrijk kome, uw wil geschiede

Geef ons heden ons dagelijks brood

Het gebed dat Jezus ons leerde bidden, en waarvan de tekst in twee evangelieboeken (Mattheüs en Lucas) is vermeld, het bekende “Onze Vader”, dat is misschien wel één van de meest revolutionaire teksten die in de Bijbel te vinden zijn. In de Martinidienst van zondag 22 september staat dit gebed centraal, in woord en lied. We spreken met elkaar over wat bidden nu eigenlijk is, en waarom dit gebed zo revolutionair is. Zingend, biddend en luisterend verbinden we ons zo met mensen die, zoals ook verwoord in ons kyriëgebed, onder druk van de vijand gebukt gaan.

Deze Martinidienst vieren we gezamenlijk met de gemeenschap van de Pepergasthuiskerk. De viering vindt plaats in de Martinikerk op zondag 22 september 2024 vanaf 11:30 uur; er is deze zondag geen dienst in de Pepergasthuiskerk om 10:30 uur. Voorganger in deze viering is Jaap Goorhuis. Het orgel wordt bespeeld door Jan de Roos. Allen van harte welkom!

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Sea Shepherd, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 18.

Geloven is een werkwoord

Al enige tijd is het te lezen in de inleidende tekst van ons wekelijkse liturgieboekje, en ook in de inleidende tekst op deze website, dat we bij de vormgeving van de Martinidiensten ‘geloven’ zien als een werkwoord. Dat is ook precies hoe het in de Brief van Jacobus onder woorden wordt gebracht: “Wat voor zin heeft het als iemand zegt te geloven maar hij handelt er niet naar? … Laat mij maar eens zien dat je kunt geloven zonder daden; ik zal door mijn daden tonen dat ik geloof”.

Genezing van een bezetene (schilderij van James Tissot, 1836-1902)

“Alles is mogelijk voor wie gelooft” zegt Jezus tegen de vader van een jongen die bezeten is door een kwade geest. Door de kracht van het geloof is Jezus in staat om werkelijk een medemens vooruit te helpen, in dit geval de jongen te bevrijden van de geest die hem al tijden ernstig in bedwang hield. Dit genezingsverhaal uit het Evangelie van Marcus komt aan de orde in de Martinidienst van komende zondag 15 september.

Van harte welkom in deze viering op zondagochtend om 11:30 uur. Voorganger is Heleen Maat, een gelegenheidscantorij bestaande uit Stineke Haas, Bert Ballast, Maarten van Damme en Fred Blaauw ondersteunt de gemeentezang. In de liturgie staat Henk de Vries als organist vermeld; hij is echter verhinderd maar heeft gezorgd voor vervanging in de persoon van Elena Fabris.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week de Friese Rijders voor Oekraïne, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om aan de uitgangscollecte bij te dragen kun je de QR-code gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 17. Er is helaas op dit moment nog geen QR-code beschikbaar voor de diaconale collecte, wel komt er zondag één geprint op tafel in de kerk te liggen. Daarnaast kun je altijd contant doneren of een bedrag overmaken op ons rekeningnummer (zie liturgie) onder vermelding van het collectedoel.

Een rijke schat van wijsheid

Zondag 8 september 2024 om 11:30 uur beginnen we weer met een nieuw seizoen Martinidiensten. In deze eerste viering na de zomervakantie zal Tiemo Meijlink voorgaan, en is er zang en muziek verzorgd door de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen en organist Jan de Roos.

“Een rijke schat van wijsheid schonk God ons in zijn woord” zijn de beginregels van het lied dat na de overweging van Tiemo zal worden gezongen. Woorden van Goddelijke wijsheid lezen we onder meer uit het bijbelboek Deuteronomium, waarin nog maar eens, net als eerder in het boek Exodus, onder woorden wordt gebracht hoe Mozes op de berg Horeb de stenen platen met de Tien Geboden ontving. Geboden die voor het joodse volk (maar ook voor ons) belangrijke levenslessen inhouden, bijvoorbeeld het gebod om geen afgodsbeelden te vereren.

Ook in de woorden van Jezus uit het Evangelie van Marcus ligt een belangrijke levenswijsheid besloten. “Wie achter Mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en Mij volgen”. Ook de strenge terechtwijzing van Jezus aan zijn leerling Petrus kan, hoewel deze ons in eerste instantie zeer onvriendelijk in de oren klinkt, wellicht toch als een woord van wijsheid worden opgevat.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Jantje Beton, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om aan de uitgangscollecte bij te dragen kun je de QR-code gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15. Er is helaas op dit moment nog geen QR-code beschikbaar voor de diaconale collecte, wellicht komt er zondag één geprint op tafel in de kerk te liggen, en zo niet, dan kun je altijd contant doneren of een bedrag overmaken op ons rekeningnummer (zie liturgie) onder vermelding van het collectedoel.

Legioen is mijn naam, want wij zijn met velen

Nee, dit gaat niet over ons Nationale Elftal dat deelneemt aan het Europees Kampioenschap 2024 dat momenteel in Duitsland gespeeld wordt, of over de grote schare voetballiefhebbers die daarheen zijn afgereisd om in volle stadions de verrichtingen van Oranje te volgen. Of die in eigen land zijn bevangen door diezelfde oranjekoorts. Ook gaat het niet over het vakantielegioen (we zitten immers vlak voor de zomervakantie), de vele mensen die straks op Zwarte Zaterdag weer aanschuiven in de file op de Route du Soleil naar het zuiden.

De uitspraak “Legioen is mijn naam, want wij zijn met velen” komt uit het Evangelie naar Marcus, waarin het verhaal is opgetekend hoe Jezus bij een bezeten man niet één onreine geest uitdrijft maar blijkbaar een heel leger onreine geesten. De geesten vragen zelf aan Jezus, of ze bij een kudde van tweeduizend varkens mogen intrekken, en dat leidt er dan weer toe dat de varkenshoeders op de vlucht slaan en in steden en dorpen gaan rondvertellen wat ze hebben meegemaakt. Maar de voorheen bezetene heeft eindelijk zijn vrijheid terug. Rondom dit verhaal uit Marcus 5 is de viering van zondag 30 juni opgebouwd.

Van harte welkom in de Martinidienst op zondag 30 juni 2024 om 11:30 uur. Met voorganger Jasja Nottelman, organist Jan de Roos en voorzangers Ton Tromp en Joke Bulthuis.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting Exodus, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 17.

Omdat het de laatste viering is van dit seizoen, en we na een welverdiende zomervakantie weer op zondag 8 september verdergaan met een nieuw seizoen, willen we na afloop met elkaar lunchen. Neem allemaal iets mee om van te delen, dan is er genoeg te eten voor iedereen. Denk bijvoorbeeld aan lekkere broodjes, een eenvoudige salade of wat je zelf ook maar verzint. Houd ook rekening met mensen met een voorkeur voor vegetarisch. Samen sluiten we in een ontspannen sfeer dit seizoen af.