Winterdagje (47)

Afgelopen woensdag was het Aswoensdag. Vorig jaar heb ik niet gevast. Ik vond een lockdown wel genoeg en ik dacht, dat komt volgend jaar wel weer. Dit jaar stoei ik nog met wat ideetjes. Het wordt in ieder geval iets wel doen en niet iets niet doen. Ik mis al genoeg in het nieuwe normaal. Het gekke is dat het na een jaar lastig wordt om te bedenken wat dan. Afgelopen zondag nam ik even covid-vrij omdat er ijs lag. Ik heb niet geschaatst. Ik ben een meisje van de Veluwe en hoewel ik schaatsen leuk vind, ben ik er niet zo goed in en heb ik na een hernia-operatie mijn lijf net weer een beetje op de rit, dus ik had geen enkele behoefte aan een botbreuk.

Nee, ik ging schaatsers kijken. Schaatsers op de Diepenring. Mooier wordt deze stad niet. Het was zonnig, de lucht was blauw, de mensen waren vrolijk en het was druk! Ik mijd mensenmenigten nog steeds maar ik heb zondag mijn mondkapje opgedaan en de vrolijkheid opgezogen. Wat was het allemaal fijn en gezellig en mooi en vermoedelijk een klein beetje onverstandig. Ik kon ineens weer voelen hoe het hopelijk ooit weer zal zijn. De mensen waren blij, het weer was uitbundig: zonnig, koud en blauw en het Hoge der A was nooit zo mooi! En u weet, het is daar altijd mooi. Ik nam een foto en stuurde die naar een vriend in de VS. De verwondering die terugkwam was groot. Waarom heb je mij nooit verteld dat je in een sprookjesstad woont waar je kunt tijdreizen? Je zult er wel aan gewend zijn! Hoe kun je hier ooit aan gewend raken?

Als ik iets geleerd heb het afgelopen jaar, is dat je overal aan gewend kunt raken. Aan schoonheid net zo goed als aan afstand. We vasten al zo lang met zijn allen, dat ik afgelopen zondag pas weer voelde wat ik miste toen het er even, in de droom van een echte schaatsdag, was. Reuring, leven, drukte in de stad. Ik ving halve gesprekken op tussen vreemden. Eén van de leukste dingen in het leven voor een schrijver met een levendige fantasie. Het pareltje van zondag: “Maar jij hebt ook gewoon een heel vrouwelijke baard!” Het is nu donderdag als ik dit schrijf, en ik moet er nog weer van grijnzen. Ik had niet eens in de gaten dat ik ook dit zo mis. Dichtbij genoeg zijn om de bizarre dingen te horen die mensen elkaar vertellen.

We moeten nog even verder, we zijn er nog niet. Deze zondag was een zondag in een hele lange nabijheidsvasten die me even weer liet voelen hoe bijzonder de gewone dingen eigenlijk zijn! En nu is het weer tijd om handen te wassen, zoomschermpjes aan te doen en om elkaar heen te lopen. Nog even volhouden!

– Marieke Laauwen

Invocabit: begin van de lange reis naar Pasen

Zondag 21 februari vieren wij Invocabit, dat is de eerste zondag van de Veertigdagentijd, de voorbereiding op het feest van Pasen. Het is een tijd van versobering en inkeer, stilstaan bij je manier van leven. We bezinnen ons op onze leefwijze en leefpatronen: wat hebben we echt nodig, waar leef je van, waar leef je van op?

Bron: rogersmithpix, licentie CC BY-NC 2.0.

Die bezinning geven we in deze Martinidienst vorm aan de hand van een tekstgedeelte van Niek Schuman, getiteld De lange tocht. Daarin gaat het over het vinden van je weg door de woestijn, en hoe veel (of hoe weinig) ballast je met je meesjouwt. De Evangelielezing die we daarnaast leggen komt uit Marcus en gaat over Jezus die in de woestijn door Satan op de proef gesteld wordt.

Voorganger in deze viering is Matty Metzlar. Het koororgel wordt bespeeld door Jan de Roos.

► Download hier alvast de liturgie.

► We hebben deze viering op zondag 21 februari 2021 vanaf 11:30 uur live uitgezonden via het Youtube-kanaal Martinidiensten. Terugkijken van de livestream kan via deze link. Als op enig moment deze video niet meer publiek beschikbaar is, kan nog tot enkele weken na de dienst de geluidsopname (MP3) worden teruggeluisterd via deze link.

Collecte: Allen die deze viering online meekijken (via de livestream of achteraf), worden van harte uitgenodigd bij te dragen aan de collecte. Dat kan door een bedrag over te maken op rekeningnummer NL27 RABO 0136784798 t.n.v. Stichting GSp, onder vermelding van “instandhouding Martinidiensten”. Of op hetzelfde rekeningnummer, onder vermelding van “diaconale collecte: Agrarisch Natuurfonds Fryslân (Red de weidevogel)”. Wil je aan beide collectes bijdragen, doe dat dan bij voorkeur met twee aparte overboekingen, elk met de juiste betalingsomschrijving. Bedankt voor je gift! Meer over giften en fiscale aftrekbaarheid, zie de giftenpagina.

Gebedsretraite in de veertigdagentijd

Vanaf de eerste zondag in de veertigdagentijd, zondag 21 februari, is er aan het eind van de zondagmiddag wekelijks een ingesproken gebedsretraite beschikbaar. Initiatiefnemer hiervan is Alberte van Ess, predikante van de PKN-gemeente De Bron in de Groninger wijk Beijum.

De gedachte is dat mensen die elkaar kennen uit de wijkgemeente of daarbuiten een groepje vormen, en dan met elkaar afspreken welke avond in de week zij – ieder in zijn of haar eigen huis – de gebedsretraite beluisteren. Vervolgens spreken ze met elkaar af hoe ze met elkaar dit willen delen en (digitaal) bespreken.

De retraite heeft als centrum het latifagebed, dat heel geschikt is om in je eigen binnenkamer te beoefenen en van daaruit te delen met anderen. Het is een vorm van bestaansmeditatie. Het gebed helpt je om tot de essentie van je bestaan te komen, om zo contact te krijgen met wat je ten diepste beweegt. Het latifagebed is een heel oud, oecumenisch gebed in de ruimste zin van het woord. Lichaam en geest worden op elkaar betrokken. Daarbij wordt je rechterhand geleid door je linkerhand. Je rechterhand staat voor je doenerige kant en je linkerhand staat voor de ontvangende kant. Ben je zelf links dan moet je dus net het omgekeerde doen. Latifa betekent letterlijk subtiel, en in dit gebed worden met enkele woorden de subtiele, fijnere kwaliteiten van ons leven benoemd. Het gebed luidt als volgt:

ik besta
ik verlang
ik hoop
ik geloof en vertrouw
ik laat los
ik heb lief
ik ben bereid

Elke week zal één gebedsintentie centraal staan en worden uitgediept. Dat kan zijn met een tekst, een muziekfragment of een afbeelding die wekelijks verbonden is aan de opname. Totdat we uiteindelijk op Eerste Paasdag uitkomen bij: ‘ik ben bereid, ik sta op en doe wat gedaan moet worden’.

Je kunt je aanmelden door een mail te sturen naar predikant.pkndebron@gmail.com. Geef aan of je mee wilt doen en of je een contactpersoon wilt worden om een groepje mee te vormen. Wekelijks ontvangt de contactpersoon dan een link naar de Youtube-opname om zo de ingesproken gebedsretraite naar de anderen door te kunnen sturen. Uiteraard kun je je ook individueel aanmelden.

Valentijn: liefde als medicijn tegen de angst

Zondag 14 februari is het Valentijnsdag, al sinds vele jaren een dag waarop geliefden elkaar – ook wel anoniem – kaarten sturen of presentjes geven. Een dag waarbij de handel goede zaken doet. Maar kunnen we deze liefde ook breder en omvattender zien? En wat doen we met momenten dat het schuurt of dat de lieve vrede ‘nauwelijks’ te bewaren is? Het lijkt erop dat we ook als samenleving op dit moment in zo’n spagaat zitten. Waar vinden we dan het antwoord? Of ligt het dichterbij dan we denken?

In de viering van deze Valentijnszondag verbinden we de oude maar overbekende woorden van de apostel Paulus uit zijn brief aan de christelijke gemeente in Korinthe (“de liefde is geduldig en vol goedheid, (…) de liefde zal nooit vergaan”) met een hedendaagse tekst: we lezen een gedeelte uit een essay van Karin Sitalsing uit Vrij Nederland van 30 januari jl., getiteld ‘Alleen met zachte krachten komen we verder met elkaar’, waarin de liefde op een prachtige manier wordt benoemd als medicijn tegen het angstvirus.

Voorganger: Lense Lijzen. Organist: Pieter Pilon. De zangstem die we horen is van Stineke Haas.

► Download hier alvast de liturgie.

► We hebben deze viering op zondag 14 februari 2021 vanaf 11:30 uur live uitgezonden via het Youtube-kanaal Martinidiensten. Terugkijken van de livestream kan via deze link. Als op enig moment deze video niet meer publiek beschikbaar is, kan nog tot enkele weken na de dienst de geluidsopname (MP3) worden teruggeluisterd via deze link.

Collecte: Allen die deze viering online meekijken (via de livestream of achteraf), worden van harte uitgenodigd bij te dragen aan de collecte. Dat kan door een bedrag over te maken op rekeningnummer NL27 RABO 0136784798 t.n.v. Stichting GSp, onder vermelding van “instandhouding Martinidiensten”. Of op hetzelfde rekeningnummer, onder vermelding van “diaconale collecte: Ziekenhuis in Malawi”. Wil je aan beide collectes bijdragen, doe dat dan bij voorkeur met twee aparte overboekingen, elk met de juiste betalingsomschrijving. Bedankt voor je gift! Meer over giften en fiscale aftrekbaarheid, zie de giftenpagina.

Winterdagje (46)

Het is een echt winterdagje vandaag, ijzig koud, er staat een snoeiharde oostenwind en er stuift poedersneeuw over het land, het vriest en het blijft voorlopig vriezen. Ik voel me stoer als ik de kou trotseer en met de honden ga wandelen. Onze schapendoezen, Jelle en Polle, zijn uitgelaten en rollen door de sneeuw. Mijn Viking noren heb ik alvast klaarliggen, want zodra het kan sta ik op het ijs. De onrust heeft ook mij te pakken, het schaatsen is mij met de Friese paplepel ingegoten. Ook al heb ik niet meer de souplesse van vroeger, er zal worden geschaatst!

Wanneer ik door de tuin loop zie ik hem bloeien, de toverhazelaar of Hamamelis. Stevig geworteld en uitdagend staat hij daar en tart de ijzige winter met fiere takken vol bloemen. Je snapt niet hoe deze struik het voor elkaar krijgt om er in deze kou zo feestelijk bij te staan! De gele bloemen zien er uit als lintjes, en ze ruiken nog lekker ook! Betoverend. Hij bloeit op het kale hout, dus nog voordat er blad komt. De bloemblaadjes krullen iets om ter bescherming van zichzelf, ze bevriezen niet. De naam toverhazelaar is afgeleid van het Engelse ‘witch hazel’, heksenhazelaar, zo genoemd omdat de takken van de Hamamelis alle kanten op wijzen. De toverhazelaar bloeit hartje winter en is voor mij een teken van lef en vertrouwen, dat er ook in barre tijden sprake kan zijn van bloei, van een hernieuwd leven. Hadewijch, middeleeuwse dichteres en mystica, zei het zo:

“Ay, al es nu die winter cout,
Cort die daghe ende die nachte langhe (…)
Die hasel brinct ons bloemen fine,
Dat es een teken openbare.”

– Matty Metzlar

Winterdagje (45)

De periode van Kerst en Advent ligt alweer even achter ons, maar ik wil er in dit Winterdagje toch graag nog even op terugblikken. Wij hebben hier thuis namelijk een bijzondere advent achter de rug. 25 December is de dag waar we de bevalling van Maria, de moeder van God herdenken. Mijn eigen vrouw Sofieke was niet veel later uitgerekend. Daarmee viel bij ons thuis de verwachting van ons kind en de verwachting van het kind van Maria bijna helemaal samen. Het kerkelijk jaar en de gewone tijd vielen over elkaar heen.

Dit had tot gevolg dat ik Advent met geheel andere ogen heb bekeken. Soms moet je blijkbaar dingen meemaken voordat je weet waar het over gaat. Voor het eerst realiseerde ik mij namelijk dat Advent gaat over de verwachting van een kind. Het zou een geval van beroepsdeformatie kunnen zijn, maar Advent was voor mij altijd een soort theologisch of spiritueel idee. God komt naar zijn wereld, de redder komt er aan, Immanuel, God met ons, zulke dingen.

Voor het eerst realiseerde ik mij dat we in de kerk echt uitzien naar een kind, en dat God door een kind de wereld redt. Het is natuurlijk een bekend theologisch idee dat God door het kleine, kwetsbare en schijnbaar machteloze de wereld redt. Voorbeelden te over. Psalm 8 zingt al over de kracht die God haalt uit het huilen van baby’s. Samuël die de kleine herdersjongen David moet zalven, Gideon met z’n kleine bende, Jericho waar enkel omheen gelopen wordt, het Koninkrijk van God dat vergeleken wordt met kleine zaadjes in de grond. Knipper één keer met je ogen en je mist het.

Dat doet mij sterk vermoeden dat Gods redding van zijn wereld uit onverwachte hoek komt. Van een kant waar we het voor ’t laatst verwachten, waar we zomaar overheen kijken. Het maakt me nieuwsgierig en ook wel hoopvol. Want ik hou er dus rekening mee dat ik allerlei signalen van Gods redding niet meekrijg, terwijl ze er al lang zijn. Zoals iemand pas in een detective zei: ‘je zoekt naar bewijs, maar je mist alle aanwijzingen’.

– Arjen Zijderveld

Genezingsverhalen

Twee genezingsverhalen staan centraal in de Martinidienst van zondag 7 februari: over de oudtestamentische profeet Elisa die bij een jongen een soort van mond-op-mondbeademing toepast, en over Jezus die de schoonmoeder van de discipel Simon bevrijdt van haar koorts.

Oorspronkelijk stond deze dienst ingepland als Morning Prayer, met medewerking van de Dutch Choral Singers onder leiding van Henk de Vries. Maar vanwege de coronabeperkingen kan dat geen doorgang vinden. Wel zijn er enkele Engelstalige elementen opgenomen in de liturgie voor deze viering. Voorganger is Sam Van Leer, het koororgel wordt bespeeld door Jan de Roos en de zangstem is die van Maarten van Damme.

► Download hier alvast de liturgie.

► We hebben deze viering op zondag 7 februari 2021 vanaf 11:30 uur live uitgezonden via het Youtube-kanaal Martinidiensten. Terugkijken van de livestream kan via deze link. Als op enig moment deze video niet meer publiek beschikbaar is, kan nog tot enkele weken na de dienst de geluidsopname (MP3) worden teruggeluisterd via deze link.

Collecte: Allen die deze viering online meekijken (via de livestream of achteraf), worden van harte uitgenodigd bij te dragen aan de collecte. Dat kan door een bedrag over te maken op rekeningnummer NL27 RABO 0136784798 t.n.v. Stichting GSp, onder vermelding van “instandhouding Martinidiensten”. Of op hetzelfde rekeningnummer, onder vermelding van “diaconale collecte: Appie’s Minimacamping”. Wil je aan beide collectes bijdragen, doe dat dan bij voorkeur met twee aparte overboekingen, elk met de juiste betalingsomschrijving. Bedankt voor je gift! Meer over giften en fiscale aftrekbaarheid, zie de giftenpagina.

Bevrijd van een onreine geest

Voor de Martinidienst van zondag 31 januari heeft voorganger Jaap Goorhuis drie Bijbelgedeelten uitgekozen, elk in een bijzondere vertaling, en elk afzonderlijk voorzien van een passende uitleg. Eén van deze tekstfragmenten is het verhaal uit het Evangelie van Marcus waarin Jezus, tijdens het geven van onderricht in een synagoge, een man bevrijdt van een onreine geest die hem in zijn greep hield.

Omdat we nog steeds te maken hebben met de beperkingen vanwege de heersende coronapandemie, worden muziek en zang in deze viering kleinschalig vormgegeven. Organist Jan de Roos begeleidt hierin met de klanken van het koororgel.

► Download hier alvast de liturgie.

► We hebben deze viering op zondag 31 januari 2021 vanaf 11:30 uur live uitgezonden via het Youtube-kanaal Martinidiensten. Terugkijken van de livestream kan via deze link. Als op enig moment deze video niet meer publiek beschikbaar is, kan nog tot enkele weken na de dienst de geluidsopname (MP3) worden teruggeluisterd via deze link.

Collecte: Allen die deze viering online meekijken (via de livestream of achteraf), worden van harte uitgenodigd bij te dragen aan de collecte. Dat kan door een bedrag over te maken op rekeningnummer NL27 RABO 0136784798 t.n.v. Stichting GSp, onder vermelding van “instandhouding Martinidiensten”. Of op hetzelfde rekeningnummer, onder vermelding van “diaconale collecte: Overweeghuis”. Wil je aan beide collectes bijdragen, doe dat dan bij voorkeur met twee aparte overboekingen, elk met de juiste betalingsomschrijving. Bedankt voor je gift! Meer over giften en fiscale aftrekbaarheid, zie de giftenpagina.

Winterdagje (44)

Na vier jaar is er nu toch echt een eind gekomen aan het presidentschap van Donald Trump en mag Joe Biden zich de 46e president van de Verenigde Staten noemen. Vorige week woensdag werd hij geïnaugureerd en dat ging op zijn Amerikaans met veel vlagvertoon, grote woorden en symboliek. Opvallend genoeg was de nieuwe president niet degene die de show stal maar een aantal ambitieuze vrouwen.

De extravagante popartieste Lady Gaga zong het volkslied, de jonge Afro-Amerikaanse dichteres Amanda Gorman droeg het gedicht ‘The hill we climb’ voor en de van oorsprong Latijns-Amerikaanse zangeres Jennifer Lopez zong ‘This land is your land’. Vooral de dichteres maakte indruk. Als kind had ze een spraakgebrek en nu gaf ze een zelfverzekerd optreden in een opvallende gele jas, een rode band in haar haar en een ring in de vorm van een vogelkooi, verwijzend naar het boek ‘Ik weet waarom gekooide vogels zingen’ van Maya Angelou. In haar gedicht gaf ze aan zodra ze oud genoeg was president te willen worden.

Lady Gaga staat bekend als symbool voor de lgbti-gemeenschap. In het nummer ‘Born this way’ zingt ze: “I’m beautiful in my way, cause God makes no mistakes, I’m on the right track baby, I was born this way.” Op de trappen van het Capitool eist ze haar plek op in een extravagante rode jurk en geeft ze uit volle borst een musicalachtige draai aan het Amerikaanse volkslied. De Latina Jennifer Lopez zingt heel symbolisch ‘This land is your land’ en eindigt haar optreden in het Spaans met ‘Libertad y justicia para todos’, vrijheid en gelijkheid voor iedereen.

Een dergelijke bombastische show bij het aantreden van een nieuw kabinet of de inhuldiging van een nieuwe koning of koningin kunnen we ons in Nederland niet voorstellen. Denk je Trijntje Oosterhuis in die in een opzichtige jurk het Wilhelmus zingt of een dichteres die grote woorden spreekt over een heuvel die beklommen moet worden, over de buik van een beest die we overleefden of grazige weiden die voor ons liggen. Onze nieuwe Dichter des Vaderlands Lieke Marsman noemt zich de stem van het dorre hout en dicht over onze Hollandse rookworst die nep is…

Toch lijkt me een beetje bombast wel gerechtvaardigd na vier jaar de lompheid van Trump. Zwarte mensen, Mexicanen en homo’s werden beledigd, honderdduizenden Amerikanen stierven aan corona en extremistische nationalisten bestormden het symbool van de Amerikaanse democratie, aangemoedigd door hun president. Als de rust dan weer is teruggekeerd en er weer een normale president is met respect voor alle Amerikanen, dan mag dat gevierd worden, uit volle borst. Zoals Jennifer Lopez het zei: “Let’s get loud!”

 Tim Smid

Winterdagje (43)

Ontmoeting in de zon

Ik was van plan om het hier niet meer over zwemmen te hebben. Dat heb ik al gedaan en er zijn echt meer lichtpuntjes in het leven dan dat. Zo mocht ik gisteren het buurmeisje helpen met haar groep 3 schoolwerk en eten we dagelijks versgebakken brood bij de lunch. Daar zit denk ik wel iets interessants. Met schoolwerk helpen is genieten en een cadeautje omdat ik het niet iedere dag hoef te doen en zwemmen en broodbakken zijn zegeningen omdat ik het met regelmaat doe. Zonder dat ik hoef te beslissen of ik ze doe. Op maandag, woensdag en vrijdag trekken een vriendin en ik een wetsuit aan, fietsen naar het kanaal en trekken een baantje. Soms bekijken we verschillende tinten grijs, soms ligt er ijs en soms moeten we rugzwemmen omdat de wolkjes in blauwe lucht zo mooi roze zijn. Zo’n ochtend was het vandaag. Op de terugweg nam ik met mijn klotsende zwemschoenen nog aan toch de loopbrug om de zon op de foto te zetten. Dat is nou eenmaal ook iets dat ik doe.

Voor één keer was ik niet de enige. Er stond een jongeman te kijken en te fotograferen op een manier die ik herkende. En we hadden een gesprekje. Over de zon en hoe die je ziel oplaadt en hoe je daardoor het gevoel krijgt dat corona ooit voorbij zal gaan. Over het water waar hij eigenlijk wel in zou willen duiken, waarop ik uitleg dat ik er net uitkom. We moeten lachen en dan realiseer ik me dat ik dit dus ook mis. Een mooi gesprek met een vreemde over wat je beweegt, waarin je soms net wat kwetsbaarder bent dan met bekenden. Juist, omdat je elkaar niet kent. Dus toen deze vreemde, die ik echt even ontmoet had, vroeg: “Mag ik een foto met u maken om dit te onthouden mevrouw”, zei ik ja. Want ik wilde dit ook onthouden. En daarom leest u er nu over.

 Marieke Laauwen