Kerstnacht 2025 in de Martinikerk

Het is een verhaal van hoop en verlangen naar vrede en goedheid onder de mensen, dat al ruim twintig eeuwen wordt doorverteld: het verhaal van de kerstnacht. Het was een duistere tijd, waarin volkeren leefden onder de onderdrukkende bezettingsmacht van de Romeinse keizer. En temidden van die duisternis, in de ommelanden van Bethlehem waar schaapherders hun kuddes weiden, vindt in een eenvoudige stal de geboorte van een kwetsbaar mensenkind plaats. Een kind dat de goddelijke belofte in zich draagt om later uit te groeien tot een vredestichter en tot een Goede Herder. De herders van Bethlehem ontvangen het bericht van een hemelse engelenmacht, het licht begint te stralen midden in de nacht, en zo zijn zij er als eerste bij om het wonder van de kerstnacht te aanschouwen.

Jaar in jaar uit vieren we, in de nacht naar 25 december, de Kerstnachtdienst. Want het is van groot belang dat dat verhaal doorverteld blijft worden en dat het de mensheid blijft inspireren tot nieuwe mogelijkheden in het leven. Totdat het eindelijk overal ter wereld vrede zal zijn en nog vele jaren daarna. Ook in Groningen vieren we de jaarlijkse Kerstnachtdienst in de Martinikerk, die begint op woensdag 24 december 2025 om 23:00 uur (de deuren openen een half uur voor aanvang). Komt allen tezamen, jubelend van vreugde.

Van harte welkom in deze viering met voorganger Tiemo Meijlink, organist Jan de Roos, met het Oecumenisch Koor Martinidiensten onder leiding van Ton Tromp en met muziek van Harmonie ’67 onder leiding van Jan Wijenberg.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt in de kerstnacht vanaf 23:00 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is in deze viering de Kinderen van de Voedselbank, de uitgangscollecte is voor de bekostiging van deze Kerstnachtdienst en van de Martinidiensten iedere zondagochtend om 11:30 uur. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Kom, Immanuël, als het licht in onze nacht

Eind december, de dagen zijn het kortst en de nachten het langst. Maar vanaf de winterzonnewende keert alles weer ten goede, gloort er weer hoop. t Het nog noeit zo donker west, of t wer altied wel weer licht. Verlangend zingen we, dat de lang verwachte Heiland moge komen als het licht dat het duister van onze nacht verdrijft.

In de viering van de vierde Adventszondag, 21 december, horen we over Jozef die te weten komt dat Maria in blijde verwachting is, maar niet van hem. Zijn eerste ingeving is dat hij van haar zou moeten scheiden, haar zou moeten verstoten, om schande te voorkomen. Maar een droom brengt voor hem verheldering van de situatie. De evangelist Mattheüs brengt een profetie van Jesaja in herinnering: een teken voor koning Achaz die is klemgezet door aanvallen van zijn vijandige buren. Het teken is de belofte dat een jonge vrouw een zoon zal baren en hem de naam Immanuël geeft: “God met ons”, brenger van licht en vrede. Tegen de tijd dat de jongen is opgegroeid, het onderscheid kan maken tussen goed en kwaad, zal van oorlogsdreiging geen sprake meer zijn.

Nadat Jozef uit de droom ontwaakt, besluit hij Maria toch als zijn vrouw te accepteren en haar bij zich in huis te nemen. Maar hij heeft geen gemeenschap met haar totdat zij het leven heeft geschonken aan haar eerstgeboren zoon Jezus. De timmerman Jozef mag ondertussen het kinderledikantje in elkaar zetten, de babykamer moet immers nog klaar. Of nee, de geschiedenis verliep anders, het werd een kribbe, een voederbak voor dieren in een eenvoudige stal, omdat de Bethlehemse herbergen geen plaats meer boden. Maar wel een kribbe die in een schitterend licht werd gezet bij de komst van het Christuskind!

Van harte welkom in deze Martinidienst op zondag 21 december 2025 om 11:30 uur. In deze viering gaat Jasja Nottelman voor, samen met Anna Maria van Willigen, student theologie te Amsterdam. Met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. Oscar Rodriguez bespeelt het orgel.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week de Grunnegse Rieders, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.

Een gebaande weg door de woestijn

De Adventstijd schrijdt voort, we komen steeds dichter bij Kerst en bij het beloofde licht dat in de duisternis zal doorbreken. Op de derde zondag van Advent laten we ons nog steeds toespreken door Johannes de Doper die, met een verwijzing naar de profeet Jesaja, oproept om tot inkeer te komen, om in de woestijn een rechte weg voor de Heer te bereiden. Opdat de woestijn niet langer een dorre vlakte blijft maar in een bloeiende steppe wordt omgevormd.

Niet alleen tijdens zijn activiteit als doper aan de Jordaan, maar ook later tijdens zijn verblijf in de gevangenis, laat Johannes van zich horen. Zijn boodschap blijft, dat hij degene is, de vooruitgezonden bode, over wie geschreven staat: “Let op, ik zend mijn bode voor je uit, hij zal een weg voor je banen”. Die weg door de woestijn is als een pad naar het licht, als een open deur naar Jezus als de beloofde Messias, als een wenkend perspectief naar een toekomst van vrede.

Welkom in de Martinidienst van zondag 14 december 2025 om 11:30 uur. In deze viering gaat Heleen Maat voor en bespeelt Oscar Rodriguez het orgel. Met medewerking van een vocaal kwartet bestaande uit Lysbet de Vries (sopraan), Barbara van der Werff (alt), Pieter Kamminga (tenor) en Tom Postmes (bas).

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Oikocredit, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 13.

Tweede Advent: omgord met de wapens van het licht

The peaceable kingdom (Edward Hicks)

In de Adventstijd zien we verlangend uit naar het doorbreken van het licht in de duisternis, naar de komst van het Christuskind in de wereld, naar hem die ook als Vredevorst wordt aangeduid. Op de tweede zondag van Advent klinken profetische woorden van Jesaja, over de komst van een telg uit het geslacht van Isaï, die een rechtvaardig oordeel zal vellen en gerechtigheid hoog in het vaandel zal dragen. Over een paradijselijke wereld waarin wolf en lam samen neerliggen, leeuw en kalfje samen weiden, een wereld waar vrede heerst.

Ook klinkt een oproep van Paulus, geschreven in briefvorm aan de gemeente in Rome, om elkaar niets anders dan liefde schuldig te zijn, want in de liefde vindt de wet zijn vervulling. Laten we ons ontdoen van de praktijken van de duisternis en ons omgorden met de wapens van het licht.

En als vanouds klinkt ook de oproep van Johannes de Doper, om tot inkeer te komen. Opdat in de woestijn de weg van de Heer gereedgemaakt wordt, zijn paden rechtgemaakt. Opdat in de duisternis het goddelijk licht mag doorbreken. Laat die oproep doordringen tot een ieder die licht, liefde en vrede wenst in de wereld, en dat de boodschap van Johannes niet aan dovemansoren gericht is, als van een ‘roepende in de woestijn’.

Welkom in de Martinidienst van zondag 7 december 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Tiemo Meijlink, organist Henk de Vries en voorzangers Bert Ballast, Fred Blaauw en Pieter Kamminga.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week het Leger des Heils, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 14.

Zwaarden tot ploegscharen

De profeet Micha richt zich in een uitgebreide redevoering tot de volkeren. Gedeelten hieruit zullen onze viering van de eerste Adventszondag, 30 november, inkleuren. Micha begint zijn profetische toespraak met een waarschuwend signaal tegen misdaad en machtsmisbruik. “Wee hun die kwaad in de zin hebben en boze plannen smeden.” Voorbeelden te over in de actualiteit van vandaag de dag, helaas maar waar. Maar verderop klinkt ook een hoopvolle boodschap, er komt een eind aan al dat onheil, want eens komt de dag dat de Heer zal komen om recht te spreken en om ons te onderrichten en de goede weg te wijzen. De dag dat de volkeren zullen ophouden elkaar gewapenderhand te bestrijden, maar de zwaarden tot ploegscharen zullen omsmeden en de speren tot snoeimessen.

Advent is: oproepen tot waakzaamheid, want wanneer die beloofde dag des Heren zal aanbreken is niet te voorspellen. Let op de tekens van de tijd: net als met de vijgenboom – begint hij uit te lopen, dan weet je dat het weldra zomer wordt. Advent is ook: uitzien naar een hoopvolle toekomst, naar de komst van Christus in de wereld, als een kwetsbaar mensenkind in een eenvoudige stal in de duisternis van de Kerstnacht. De dagen zijn nu op z’n kortst, dus het is bijna zover!

Welkom in de viering van de eerste zondag van Advent: zondag 30 november 2025 om 11:30 uur in de Groninger Martinikerk. Met voorganger Gerjanne Eppink en met de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. Muzikale medewerking van Henk de Vries op het orgel en Tiemo Meijlink op klarinet.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Save the Children, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 18.

De tafel der armen

“Wat in stilte bloeit, in de luwte van tuinen, onder de hete zon, op de akker, heeft Hij bestemd voor de tafel der armen”. Enkele woorden uit een bekend Oosterhuis-lied, die het thema bepalen voor de Martinidienst van komende zondag, 23 november. Welke gedachten roepen deze woorden bij je op?

We leven met miljarden mensen op deze planeet Aarde, maar desondanks is er voldoende voedsel voor iedereen. Maar daarbij komt het wel aan op eerlijk delen. Aan de ene kant komen mensen niets te kort en zijn er zelfs grote overschotten, is er sprake van voedselverspilling (in de voedingsindustrie, in de handel en bij consumenten), en aan de andere kant lijden mensen honger, ver weg maar ook dichtbij.

Al in de tijd van Adam en Eva in het paradijs, zo vertelt ons het begin van het bijbelboek Genesis, was er zó veel te eten voorhanden, dat het echt niet nodig was om te plukken van de Boom der kennis van Goed en Kwaad. De Schepper had het Adam en Eva uitdrukkelijk verboden, maar de mens kwam toch in de verleiding. Ook in een – overigens vrij onbekende – profetie van Amos wordt gewaarschuwd tegen overdaad: tegen mensen die al blaken van welstand en alleen maar roepen om méér, terwijl ze ook nog eens de zwakkeren slecht behandelen, zegt de profeet dat het niet goed met hen zal aflopen.

Er zijn in de huidige tijd gelukkig veel goede, kerkelijke en niet-kerkelijke, initiatieven op dit gebied, zowel gericht op het vermijden van verspilling als op het delen met de minder bedeelden in de samenleving. Denk aan de vele soepkeukens die maaltijden aan daklozen uitdelen, denk aan de jaarlijkse daklozenmaaltijd die begin november in de Martinikerk plaatsvond in het kader van de Sint Martinusdagen, denk aan de Nederlandse vrijwilligers die in Oekraïne gratis friet uitdelen aan de door oorlog getroffen bevolking.

Zoals Mahatma Gandhi al zei: “De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht”. Niet voor niets zijn ‘geen armoede’ en ‘geen honger’ de eerste twee van de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties.

Welkom in de Martinidienst van zondag 23 november 2025 om 11:30 uur. Voorganger in deze viering is Tiemo Meijlink. Met een gelegenheidskoor onder leiding van Ton Tromp en pianist Oscar Rodriguez.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting Rouwen en Vieren Groningen, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Toegewijd aan Gods wil

De christelijke traditie, en ook de Bijbel waaraan we vele levenswijsheden ontlenen, zijn ervan doordrongen: hoe onderscheid te maken tussen het goede en het kwade. Verdiep je in wat goed of slecht is en kies voor het goede, wordt ons telkens weer voorgehouden. In het begin van het profetenboek Jesaja klinkt al een boodschap van deze strekking en een uitdrukkelijke oproep om te breken met het kwaad. Wie toegewijd is aan de wil van God, mag erop vertrouwen dat het hem of haar goed zal gaan en mag God aan zijn of haar zijde weten.

Een belangrijk deel van het nieuwtestamentische boek Handelingen is gewijd aan de zendingsreizen van Paulus, voorheen genaamd Saulus. Door schade en schande wijs geworden, heeft hij het op zich genomen om zich voor de goede zaak in te zetten door het evangelie van Jezus Christus te verspreiden in binnen- en buitenland. Dit brengt hem en zijn reisgezelschap, over land en zee, in de uithoeken van de toen bekende wereld, in gebieden die we nu kennen als Griekenland, Turkije, Cyprus en Syrië. En ook weer terug naar thuisbasis Jeruzalem.

Paulus ondervindt tijdens zijn missies veel weerstand, zo komen we in het verhaal, dat in de viering van 9 november gelezen wordt, de profeet Agabus tegen. De waarschuwingen die deze Agabus tot uiting brengt, geïllustreerd door het vastbinden van zijn eigen handen en voeten met de gordel van Paulus, brengen Paulus niet van zijn stuk. Paulus blijft er heilig van overtuigd dat waar hij zich voor inzet, in overeenstemming is met de wil van God, en hij is zelfs bereid zijn leven ervoor te geven.

Welkom in de Martinidienst op zondag 9 november 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Jasja Nottelman, organist Jan de Roos en met de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting De Noordzee, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.

Gedachtenis der gestorvenen

Vrienden die zijn overleden, al wie ons zijn voorgegaan, vouw ze samen in de vrede van Uw ene naam (naar de liedtekst van Willem Barnard). Op de zondag van Allerheiligen en Allerzielen steken we een lichtje aan voor allen die ons dierbaar waren, maar van wie we afscheid moesten nemen. Dat doen we in de Martinidienst op zondag 2 november om 11:30 uur, en daarmee zetten we een jaarlijkse traditie voort.

De viering wordt verder ingekleurd, naast zang, muziek en de tafelviering met brood en wijn, door een drietal schriftlezingen en bijbehorende overweging. De eerste lezing is uit Jesaja 60 en is een profetische verwijzing naar het nieuwe Jeruzalem. Voorts lezen we een gedeelte uit de eerste brief van Paulus aan de Thessalonicenzen, waarboven geschreven staat: De dag dat de Heer terugkomt zal de kinderen van de Heer niet overvallen. Tenslotte klinken ook de woorden van Jezus uit zijn Bergrede, bekend geworden als de Zaligsprekingen, uit Mattheüs 5. Gelukkig de treurenden, want zij zullen getroost worden, dat sluit mooi aan met waar het briefgedeelte uit 1 Thessalonicenzen eindigde: “dus troost elkaar en wees elkaar tot steun, zoals u trouwens al doet”. Maar ook: gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden.

Een lichtje aangestoken om onze gedachten te bepalen bij onze dierbaren, die er niet meer zijn. En een arm om elkaars schouder, een troostrijk gebaar voor wie zijn achtergebleven.

Welkom in deze viering op zondag 2 november 2025 om 11:30 uur in de Martinikerk. Met voorganger Ynte de Groot en organist Pieter Pilon. Ondersteuning van de gemeentezang door voorzangers Bert Ballast, Fred Blaauw en Maarten van Damme.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week de Grunnegse Rieders, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 17.

Hoe te bidden?

Wat is een goede manier om te bidden? Zoals de Farizeeër, fier rechtopstaand, luidkeels en breedsprakig, waarbij hij vooral aan de omstanders duidelijk wil maken hoe geweldig hij zelf bezig is met twee keer per week vasten en 10% van zijn inkomsten afdragen? Of zoals de tollenaar, de belastingambtenaar die bij het volk een slechte reputatie genoot, stil in een hoekje, de blik omlaag maar wel oprecht berouw tonend? Beide voorbeelden noemt Jezus in de gelijkenis in Lucas 18, om daarmee de boodschap over te brengen dat wie zichzelf verhoogt, vernederd zal worden maar wie zichzelf vernedert, verhoogd zal worden.

Voor de Martinidienst van komende zondag 26 oktober hebben we ervoor gekozen deze evangelielezing, en daaraan voorafgaand een gedeelte uit het profetenboek Jeremia, te lezen in de vertaling van de Naardense Bijbel. Poëtische taal, die ons tevens aan het denken wil zetten en ons richting wil geven.

Welkom in deze viering in de Groninger Martinikerk, 26 oktober 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Berend Borger, organist Jan de Roos en met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week het Kerkasiel in Kampen, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Meer poëzie, passend bij het herfstseizoen, is er ’s middags om 17:00 uur in de Poëzievesper van Schoonheid met een Ziel. Ook in de Martinikerk, met Berend Borger als voorganger. Er zijn voor deze vesper gedichten geselecteerd van Hester Knibbe, Jaap Zijlstra en J.W. Schulte Nordholt. Muzikale omlijsting door Pieter Pilon op piano en orgel en Inge Muntendam op viool.

Schnitgerfestival 2025; alternatieven voor de Martinidienst

Zondag 19 oktober 2025 maken wij plaats voor het Schnitgerfestival, meer bepaald voor de Stedelijke Cantatedienst die onderdeel is van het programma van het Schnitgerfestival. Nu daarmee onze reguliere Martinidienst om 11:30 uur op deze zondag komt te vervallen, bieden wij als tips een tweetal alternatieven aan.

Detail van het beroemde Schnitgerorgel in de Martinikerk Groningen

Liefhebbers van orgelmuziek, en speciaal van de klanken van het magnifieke door Arp Schnitger gebouwde orgel in de Groninger Martinikerk, zullen vermoedelijk graag de Stedelijke Cantatedienst om 10:00 uur willen bijwonen. Op het programma staat Ein feste Burg ist unser Gott (BWV 80) van Johann Sebastian Bach, uitgevoerd door het Agricola Consort onder leiding van Jaap de Kok samen met het barokorkest The Northern Consort. Info: website Schnitgerfestival.

De andere tip die we meegeven, is de viering om 10:30 uur in de Pepergasthuiskerk. Deze viering haakt aan bij het thema van Wereldvoedseldag (jaarlijks op 16 oktober).

Op deze dag vragen de Verenigde Naties aandacht voor voedsel op deze aarde, voedsel voor iedereen, en de verdeling van het voedsel onder alle wereldburgers. Het thema is dit jaar: ‘Hand in hand for better foods en a better future’. Dat gaat over voedzaam voedsel, een betere verdeling en het tegengaan van overproductie én verspilling.

Geef ons heden ons dagelijks brood

De viering van komende zondag in de Pepergasthuiskerk is getiteld ‘Van kapje tot kontje’. Brood, hoe gewoon kan het zijn. Er is elke dag brood voor ons, meer dan genoeg. Er worden in Nederland zelfs 700.000 broden te veel gebakken dagelijks. Acht procent wordt niet verkocht en daarom verwerkt tot veevoer. Bovendien wordt er thuis nog veel weggegooid. Waarom bidden we dan nog om brood? Wat heeft de bede ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’ ons nog te zeggen? In de viering van 19 oktober staan we stil bij elk van deze woorden uit het Onze Vader.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 10:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Pepergasthuiskerk, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.