Zwaarden tot ploegscharen

De profeet Micha richt zich in een uitgebreide redevoering tot de volkeren. Gedeelten hieruit zullen onze viering van de eerste Adventszondag, 30 november, inkleuren. Micha begint zijn profetische toespraak met een waarschuwend signaal tegen misdaad en machtsmisbruik. “Wee hun die kwaad in de zin hebben en boze plannen smeden.” Voorbeelden te over in de actualiteit van vandaag de dag, helaas maar waar. Maar verderop klinkt ook een hoopvolle boodschap, er komt een eind aan al dat onheil, want eens komt de dag dat de Heer zal komen om recht te spreken en om ons te onderrichten en de goede weg te wijzen. De dag dat de volkeren zullen ophouden elkaar gewapenderhand te bestrijden, maar de zwaarden tot ploegscharen zullen omsmeden en de speren tot snoeimessen.

Advent is: oproepen tot waakzaamheid, want wanneer die beloofde dag des Heren zal aanbreken is niet te voorspellen. Let op de tekens van de tijd: net als met de vijgenboom – begint hij uit te lopen, dan weet je dat het weldra zomer wordt. Advent is ook: uitzien naar een hoopvolle toekomst, naar de komst van Christus in de wereld, als een kwetsbaar mensenkind in een eenvoudige stal in de duisternis van de Kerstnacht. De dagen zijn nu op z’n kortst, dus het is bijna zover!

Welkom in de viering van de eerste zondag van Advent: zondag 30 november 2025 om 11:30 uur in de Groninger Martinikerk. Met voorganger Gerjanne Eppink en met de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. Muzikale medewerking van Henk de Vries op het orgel en Tiemo Meijlink op klarinet.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Save the Children, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 18.

De tafel der armen

“Wat in stilte bloeit, in de luwte van tuinen, onder de hete zon, op de akker, heeft Hij bestemd voor de tafel der armen”. Enkele woorden uit een bekend Oosterhuis-lied, die het thema bepalen voor de Martinidienst van komende zondag, 23 november. Welke gedachten roepen deze woorden bij je op?

We leven met miljarden mensen op deze planeet Aarde, maar desondanks is er voldoende voedsel voor iedereen. Maar daarbij komt het wel aan op eerlijk delen. Aan de ene kant komen mensen niets te kort en zijn er zelfs grote overschotten, is er sprake van voedselverspilling (in de voedingsindustrie, in de handel en bij consumenten), en aan de andere kant lijden mensen honger, ver weg maar ook dichtbij.

Al in de tijd van Adam en Eva in het paradijs, zo vertelt ons het begin van het bijbelboek Genesis, was er zó veel te eten voorhanden, dat het echt niet nodig was om te plukken van de Boom der kennis van Goed en Kwaad. De Schepper had het Adam en Eva uitdrukkelijk verboden, maar de mens kwam toch in de verleiding. Ook in een – overigens vrij onbekende – profetie van Amos wordt gewaarschuwd tegen overdaad: tegen mensen die al blaken van welstand en alleen maar roepen om méér, terwijl ze ook nog eens de zwakkeren slecht behandelen, zegt de profeet dat het niet goed met hen zal aflopen.

Er zijn in de huidige tijd gelukkig veel goede, kerkelijke en niet-kerkelijke, initiatieven op dit gebied, zowel gericht op het vermijden van verspilling als op het delen met de minder bedeelden in de samenleving. Denk aan de vele soepkeukens die maaltijden aan daklozen uitdelen, denk aan de jaarlijkse daklozenmaaltijd die begin november in de Martinikerk plaatsvond in het kader van de Sint Martinusdagen, denk aan de Nederlandse vrijwilligers die in Oekraïne gratis friet uitdelen aan de door oorlog getroffen bevolking.

Zoals Mahatma Gandhi al zei: “De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht”. Niet voor niets zijn ‘geen armoede’ en ‘geen honger’ de eerste twee van de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties.

Welkom in de Martinidienst van zondag 23 november 2025 om 11:30 uur. Voorganger in deze viering is Tiemo Meijlink. Met een gelegenheidskoor onder leiding van Ton Tromp en pianist Oscar Rodriguez.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting Rouwen en Vieren Groningen, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Toegewijd aan Gods wil

De christelijke traditie, en ook de Bijbel waaraan we vele levenswijsheden ontlenen, zijn ervan doordrongen: hoe onderscheid te maken tussen het goede en het kwade. Verdiep je in wat goed of slecht is en kies voor het goede, wordt ons telkens weer voorgehouden. In het begin van het profetenboek Jesaja klinkt al een boodschap van deze strekking en een uitdrukkelijke oproep om te breken met het kwaad. Wie toegewijd is aan de wil van God, mag erop vertrouwen dat het hem of haar goed zal gaan en mag God aan zijn of haar zijde weten.

Een belangrijk deel van het nieuwtestamentische boek Handelingen is gewijd aan de zendingsreizen van Paulus, voorheen genaamd Saulus. Door schade en schande wijs geworden, heeft hij het op zich genomen om zich voor de goede zaak in te zetten door het evangelie van Jezus Christus te verspreiden in binnen- en buitenland. Dit brengt hem en zijn reisgezelschap, over land en zee, in de uithoeken van de toen bekende wereld, in gebieden die we nu kennen als Griekenland, Turkije, Cyprus en Syrië. En ook weer terug naar thuisbasis Jeruzalem.

Paulus ondervindt tijdens zijn missies veel weerstand, zo komen we in het verhaal, dat in de viering van 9 november gelezen wordt, de profeet Agabus tegen. De waarschuwingen die deze Agabus tot uiting brengt, geïllustreerd door het vastbinden van zijn eigen handen en voeten met de gordel van Paulus, brengen Paulus niet van zijn stuk. Paulus blijft er heilig van overtuigd dat waar hij zich voor inzet, in overeenstemming is met de wil van God, en hij is zelfs bereid zijn leven ervoor te geven.

Welkom in de Martinidienst op zondag 9 november 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Jasja Nottelman, organist Jan de Roos en met de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting De Noordzee, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.

Gedachtenis der gestorvenen

Vrienden die zijn overleden, al wie ons zijn voorgegaan, vouw ze samen in de vrede van Uw ene naam (naar de liedtekst van Willem Barnard). Op de zondag van Allerheiligen en Allerzielen steken we een lichtje aan voor allen die ons dierbaar waren, maar van wie we afscheid moesten nemen. Dat doen we in de Martinidienst op zondag 2 november om 11:30 uur, en daarmee zetten we een jaarlijkse traditie voort.

De viering wordt verder ingekleurd, naast zang, muziek en de tafelviering met brood en wijn, door een drietal schriftlezingen en bijbehorende overweging. De eerste lezing is uit Jesaja 60 en is een profetische verwijzing naar het nieuwe Jeruzalem. Voorts lezen we een gedeelte uit de eerste brief van Paulus aan de Thessalonicenzen, waarboven geschreven staat: De dag dat de Heer terugkomt zal de kinderen van de Heer niet overvallen. Tenslotte klinken ook de woorden van Jezus uit zijn Bergrede, bekend geworden als de Zaligsprekingen, uit Mattheüs 5. Gelukkig de treurenden, want zij zullen getroost worden, dat sluit mooi aan met waar het briefgedeelte uit 1 Thessalonicenzen eindigde: “dus troost elkaar en wees elkaar tot steun, zoals u trouwens al doet”. Maar ook: gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden.

Een lichtje aangestoken om onze gedachten te bepalen bij onze dierbaren, die er niet meer zijn. En een arm om elkaars schouder, een troostrijk gebaar voor wie zijn achtergebleven.

Welkom in deze viering op zondag 2 november 2025 om 11:30 uur in de Martinikerk. Met voorganger Ynte de Groot en organist Pieter Pilon. Ondersteuning van de gemeentezang door voorzangers Bert Ballast, Fred Blaauw en Maarten van Damme.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week de Grunnegse Rieders, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 17.

Hoe te bidden?

Wat is een goede manier om te bidden? Zoals de Farizeeër, fier rechtopstaand, luidkeels en breedsprakig, waarbij hij vooral aan de omstanders duidelijk wil maken hoe geweldig hij zelf bezig is met twee keer per week vasten en 10% van zijn inkomsten afdragen? Of zoals de tollenaar, de belastingambtenaar die bij het volk een slechte reputatie genoot, stil in een hoekje, de blik omlaag maar wel oprecht berouw tonend? Beide voorbeelden noemt Jezus in de gelijkenis in Lucas 18, om daarmee de boodschap over te brengen dat wie zichzelf verhoogt, vernederd zal worden maar wie zichzelf vernedert, verhoogd zal worden.

Voor de Martinidienst van komende zondag 26 oktober hebben we ervoor gekozen deze evangelielezing, en daaraan voorafgaand een gedeelte uit het profetenboek Jeremia, te lezen in de vertaling van de Naardense Bijbel. Poëtische taal, die ons tevens aan het denken wil zetten en ons richting wil geven.

Welkom in deze viering in de Groninger Martinikerk, 26 oktober 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Berend Borger, organist Jan de Roos en met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week het Kerkasiel in Kampen, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Meer poëzie, passend bij het herfstseizoen, is er ’s middags om 17:00 uur in de Poëzievesper van Schoonheid met een Ziel. Ook in de Martinikerk, met Berend Borger als voorganger. Er zijn voor deze vesper gedichten geselecteerd van Hester Knibbe, Jaap Zijlstra en J.W. Schulte Nordholt. Muzikale omlijsting door Pieter Pilon op piano en orgel en Inge Muntendam op viool.

Niet in de hemel, maar op aarde

Sterrennacht boven de Rhône (Vincent van Gogh)

Hoe prachtig ook de hemel is die zich boven onze hoofden uitstrekt, de veelheid aan fonkelende sterren, de maan en de zon, maar dat is niet waar het in de kern om draait in ons leven, in ons geloven. ’t Is hier op aarde te doen. De aarde die ons, kwetsbaar als zij is, voedsel verschaft om van te kunnen leven, mits wij die aarde goed onderhouden en er geen roofbouw op plegen. De aarde waar wij met velen wonen, mens en dier, en wij elkaar moeten helpen en ondersteunen om een goed leven voor allen vol te houden. De minder bedeelden uit het stof omhoogtrekken en aan tafel nodigen. God woont in de harten van mensen, niet ergens op een wolk hoog boven ons.

Daarom hieronder enkele citaten uit de viering van komende zondag, die juist dat aspect tot uitdrukking brengen:

Geest van God, wees hier aanwezig, in de ruimte van ons hart.

Das große Gastmahl (Willy Fries)

Niet de sterren loven en prijzen Uw naam, maar mensen die Uw naam volbrengen, knielende bij hun noodlijdende naasten.

Voor hen die ons regeren (…) bidden wij om ootmoed en verstand, dat zij het recht bewaren. (…)
Dat zij ook zullen dragen de zwakken in de poort. (…)
Wij bidden ook om vrede, de aftocht van geweld.

Om voor elkaar te zijn Uw oog en oor, Uw hand en voet, Uw hart en mond,
Te zien wie niet gezien wordt, te helpen wie geen helper had ontmoet,
Roept U ons, Christus, Uw gezicht te zijn, Uw zonneschijn.

Mogen wij elkander dragen op de weg die voor ons ligt.

Van harte welkom in de Martinidienst op zondag 12 oktober 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Jaap Koopmans, organist Henk de Vries en voorzangers Nicolette Kloosterman, Stineke Haas, Bert Ballast en Fred Blaauw.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week het Leger des Heils, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 14.

Naamdag van Franciscus van Assisi

Zaterdag 4 oktober is het Werelddierendag, de dag om extra aandacht aan dieren te besteden, niet alleen huisdieren maar ook de dieren in de vrije natuur. Werelddierendag is ontstaan als eerbetoon aan Sint Franciscus van Assisi, die een groot hart voor dieren had. Franciscus, die leefde van 1181 tot 1226, is bekend geworden als bedelmonnik en als stichter van de Orde van de Minderbroeders. Door zijn levenshouding was hij een persoonlijkheid die voor veel van zijn tijdgenoten tot de verbeelding sprak, en tot op heden is zijn spiritualiteit van grote waarde voor veel mensen als voorbeeld voor een betrokken christelijke levenspraktijk, niet in het minst door zijn verbondenheid met de dierenwereld en met de natuur als geheel.

In de Martinidienst van zondag 5 oktober zullen we daarom aandacht besteden aan Franciscus van Assisi, onder meer aan de hand van een gedicht van J.H. Leopold (1865-1925) dat voorin het liturgieboekje is afgedrukt. Verder wordt de thematiek van de viering bepaald door de lezingen uit Jesaja 25 (De Heer richt voor alle volken een feestmaal aan) en uit Mattheüs 15 over de genezing van een door een demon bezeten jonge vrouw, waarvoor de moeder de hulp van Jezus zoekt. Met als uitspraak van Jezus: “het brood voor de kinderen voer je toch niet aan de honden?” en een tegenreactie van de moeder: “maar de honden eten toch van de kruimels die van de tafel van zijn baas vallen?”.

Van harte welkom in de Groninger Martinikerk op zondag 5 oktober 2025 om 11:30 uur. Voorganger in deze viering is Tiemo Meijlink. Met organist Henk de Vries, met de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen en met een gelegenheidskwartet (Pieter Kamminga, Joost de Ridder, Ton Tromp en Hans de Wolf) dat een lied van Francis Poulenc ten gehore zal brengen: één van de Quatre petites prières de Saint François d’Assise.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Save the Children, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 17.

Bereidheid om te delen, dat is pas rijkdom

Apostel Paulus heeft in zijn vele brieven aan de jonge Christelijke gemeenten van zijn tijd, uitgebreid de gelegenheid te baat genomen om de mensen wijze levenslessen mee te geven. Welke levenshouding past het beste bij het geloof dat ons allen samenbindt? In de eerste brief aan Timotheüs richt Paulus zich met name tot de mensen voor wie materiële rijkdom en eigenbelang voorop staan, en houdt hen als het ware een spiegel voor. Streef naar rechtvaardigheid, verricht goede daden en wees bereid om te delen, dan mag je er ook op vertrouwen dat God je ruimhartig zal voorzien van alles om van te genieten. Dat is pas ware rijkdom.

Rijkdom en het verlangen naar gerechtigheid komen ook aan de orde in Lucas 16, in de door Jezus vertelde gelijkenis over de rijke man en de arme bedelaar Lazarus. De maatschappelijke kloof tussen rijk en arm is duidelijk aanwezig tussen deze beide personages. Nadat zowel de rijke man als de arme bedelaar gestorven zijn, komen ze in het dodenrijk terecht en ook daar is, volgens de vertelling, de onoverbrugbare kloof tussen hen beide ook letterlijk zichtbaar. Alleen zijn dan de rollen volledig omgekeerd.

Welkom in de Martinidienst van zondag 28 september 2025 om 11:30 uur met voorganger Ruth Peetoom en pianist Jan de Roos. Gemeentezang met de ondersteuning van een gelegenheidszestal voorzangers: Nicolette Kloosterman, Ton Tromp, Maarten van Damme, Pieter Kamminga, Dorine Wijmenga en Fred Blaauw.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting De Noordzee, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 20.

Dona nobis pacem, pacem!

Geef vrede, Heer, geef vrede. Onophoudelijk zingen en bidden we om vrede, ook komende zondag weer meermaals tijdens de Martinidienst. En ook al laat de actuele toestand in de wereld maar al te vaak volstrekt het tegendeel zien, we moeten blijven volharden in ons vurige verlangen naar een samenleving waarin vrede en gerechtigheid het allerbelangrijkst zijn.

Vrede en gerechtigheid, dat vraagt van ons een levenshouding van eerlijkheid, betrouwbaarheid en respect voor elkaar. Al ver voordat iemand ooit gehoord had van de term ‘krimpflatie’, waarschuwde de profeet Amos al voor oneerlijke handelspraktijken, door bijvoorbeeld kleinere hoeveelheden koopwaar voor dezelfde prijs te proberen te verkopen. Of andere slimme trucs om jezelf te bevoordelen ten koste van de ander.

Hoe het dan wel moet? In Lucas 16 illustreert Jezus dit aan de hand van de gelijkenis van de oneerlijke rentmeester. Een rijke man had het beheer van zijn eigendommen uitbesteed aan een rentmeester, maar die bleek nogal nalatig in de uitvoering van het beheer. Nadat deze rentmeester op zijn onbetrouwbaarheid was aangesproken, ging hij bij zichzelf te rade hoe hij het weer goed kon maken tegenover degenen die hij benadeeld had. Wees in alles betrouwbaar, want niemand kan gelijktijdig God én de mammon dienen, zo luidt de kernboodschap van deze parabel.

Welkom op zondag 21 september 2025 om 11:30 uur in de Martinidienst, waarin Jasja Nottelman zal voorgaan en Jan de Roos het orgel zal bespelen (en/of de vleugel). Gemeentezang met ondersteuning van een gelegenheidsviertal voorzangers: Mirjam Leentvaar, Joke Bulthuis, Ton Tromp en Maarten van Damme.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting Exodus, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.

Gezocht en teruggevonden

In de Martinidienst van zondag 14 september gaat het over twee gelijkenissen: die van het verloren schaap en die van het zoekgeraakte muntstuk. Jezus spreekt over zichzelf als de goede herder. Als van de 100 schapen tellende kudde er één is verdwaald, dan zal de herder de andere 99 (tijdelijk even) alleen laten om dat ene verloren schaap weer te vinden. En als het schaap is teruggevonden, leidt dat tot grote vreugde. Net als bij de vrouw die haar hele huis schoonveegt om dat ene kwijtgeraakte muntje terug te vinden.

Voorafgaand aan deze gelijkenissen lezen we ook uit het boek Exodus, waar het uit Egypte weggeleide volk Israël, door de woestijn onderweg naar beloofd land, zogezegd van het rechte pad af is geraakt en zich aan allerlei misdragingen schuldig maakt. God de Heer heeft Mozes bij zich geroepen om hem duidelijk te maken hoe kwaad Hij is en met welk onheil Hij zijn volk wil treffen. Het lukt Mozes om God enigszins tot bedaren te brengen, zodat God alsnog van zijn onzalige voornemen afziet. Toch in het vertrouwen dat het volk het rechte pad wel weer terug zal vinden?

Welkom in deze viering in de Groninger Martinikerk op zondag 14 september 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Heleen Maat en met zang van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. We verwelkomen Oscar Rodriguez als nieuwe organist om met de klanken van het magnifieke Martiniorgel de viering te begeleiden.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Zonnewending, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.