Martinidiensten

Uitgelicht

Welkom bij de Martinidiensten – Oecumenische Vieringen voor Student en Stadjer! Elke zondag -behalve in juli en augustus- om 11:30 uur is er een viering vol met ruimte, licht en liturgie, en delen we brood en wijn.

Wij proberen onze diensten zo vorm te geven dat ze mensen in al hun verscheidenheid aanspreken: reguliere bezoekers en passanten, als mensen die zoeken naar de inspiratie en de actualiteit van een oud verhaal. We zijn mensen -modern, open-minded en van alle leeftijden- die midden in het leven staan en die samen deze gemeente vormen. Graag leggen wij verbinding tussen geloof, eigentijdse cultuur en maatschappelijke verantwoordelijkheid. We zien geloven als een werkwoord en we streven ernaar te groeien in ons persoonlijk en gelovig leven.

De martinidiensten zijn te volgen zijn via www.kerkdienstgemist.nl, Groningen, Martinikerk, 11:30 uur, via deze link, ook op een later tijdstip.

Een gebaande weg door de woestijn

De Adventstijd schrijdt voort, we komen steeds dichter bij Kerst en bij het beloofde licht dat in de duisternis zal doorbreken. Op de derde zondag van Advent laten we ons nog steeds toespreken door Johannes de Doper die, met een verwijzing naar de profeet Jesaja, oproept om tot inkeer te komen, om in de woestijn een rechte weg voor de Heer te bereiden. Opdat de woestijn niet langer een dorre vlakte blijft maar in een bloeiende steppe wordt omgevormd.

Niet alleen tijdens zijn activiteit als doper aan de Jordaan, maar ook later tijdens zijn verblijf in de gevangenis, laat Johannes van zich horen. Zijn boodschap blijft, dat hij degene is, de vooruitgezonden bode, over wie geschreven staat: “Let op, ik zend mijn bode voor je uit, hij zal een weg voor je banen”. Die weg door de woestijn is als een pad naar het licht, als een open deur naar Jezus als de beloofde Messias, als een wenkend perspectief naar een toekomst van vrede.

Welkom in de Martinidienst van zondag 14 december 2025 om 11:30 uur. In deze viering gaat Heleen Maat voor en bespeelt Oscar Rodriguez het orgel. Met medewerking van een vocaal kwartet bestaande uit Lysbet de Vries (sopraan), Barbara van der Werff (alt), Pieter Kamminga (tenor) en Tom Postmes (bas).

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Oikocredit, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 13.

Tweede Advent: omgord met de wapens van het licht

The peaceable kingdom (Edward Hicks)

In de Adventstijd zien we verlangend uit naar het doorbreken van het licht in de duisternis, naar de komst van het Christuskind in de wereld, naar hem die ook als Vredevorst wordt aangeduid. Op de tweede zondag van Advent klinken profetische woorden van Jesaja, over de komst van een telg uit het geslacht van Isaï, die een rechtvaardig oordeel zal vellen en gerechtigheid hoog in het vaandel zal dragen. Over een paradijselijke wereld waarin wolf en lam samen neerliggen, leeuw en kalfje samen weiden, een wereld waar vrede heerst.

Ook klinkt een oproep van Paulus, geschreven in briefvorm aan de gemeente in Rome, om elkaar niets anders dan liefde schuldig te zijn, want in de liefde vindt de wet zijn vervulling. Laten we ons ontdoen van de praktijken van de duisternis en ons omgorden met de wapens van het licht.

En als vanouds klinkt ook de oproep van Johannes de Doper, om tot inkeer te komen. Opdat in de woestijn de weg van de Heer gereedgemaakt wordt, zijn paden rechtgemaakt. Opdat in de duisternis het goddelijk licht mag doorbreken. Laat die oproep doordringen tot een ieder die licht, liefde en vrede wenst in de wereld, en dat de boodschap van Johannes niet aan dovemansoren gericht is, als van een ‘roepende in de woestijn’.

Welkom in de Martinidienst van zondag 7 december 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Tiemo Meijlink, organist Henk de Vries en voorzangers Bert Ballast, Fred Blaauw en Pieter Kamminga.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week het Leger des Heils, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 14.

De kunst van het oud ZIJN (met Freek de Jonge)

Binnenkort gaat ds. Alberte van Ess met emeritaat, en ter gelegenheid daarvan vindt op zondag 7 december 2025 om 15:00 uur in de Martinikerk het symposium ‘De kunst van het oud ZIJN’ plaats. Inclusief een optreden van Freek de Jonge.

Ds. Alberte van Ess was de laatste jaren vooral actief voor wijkoverstijgende thema’s zoals toerusting voor het ouderenpastoraat. Daarom leek het passend bij haar afscheid hieraan nog een keer aandacht te besteden, na eerdere bijeenkomsten en symposia. Maar dit keer met een bijzondere inleider: Freek de Jonge. Een voorstelling met als insteek: de kunst van het oud ZIJN. Dit optreden is enerzijds een slotakkoord, maar ook een aanzet voor de toekomst. Het stokje wordt doorgegeven, met de hoop dat het weer wordt opgepakt. Want het belang van deze taak wordt alleen maar actueler.

Hans de Waal, de inleider van het eerste symposium, constateert in de samenleving en de kerk een driedubbele vergrijzing. Het aantal ouderen groeit, deze worden steeds ouder en in de kerk zijn er meer ouderen dan jongeren. Daarbij worden ouderen nogal eens ‘weggezet’ als ‘niet jong en niet …’. Ook is er weinig oog voor de verscheidenheid onder ouderen en de waardevolle bijdragen die ze kunnen leveren aan de samenleving en aan de kerk.

Daarom nodigen we jullie uit om na de voorstelling kort en kernachtig te reageren op de daar aanwezige kaartjes. De reacties zullen worden verzameld en op een later moment zal daar in Kerk in Stad worden teruggekomen.

Het aantal beschikbare stoelen is beperkt, dus als je wilt komen is vooraf aanmelden noodzakelijk via deze link: https://shop.weeztix.com/a42a2368-c326-11f0-a9cb-7e126431635e. De toegang is gratis, de medewerking van Freek de Jonge is geheel belangeloos. Wel wordt een donatie aan de Freek en Hella de Jonge Stichting van harte op prijs gesteld.

Zwaarden tot ploegscharen

De profeet Micha richt zich in een uitgebreide redevoering tot de volkeren. Gedeelten hieruit zullen onze viering van de eerste Adventszondag, 30 november, inkleuren. Micha begint zijn profetische toespraak met een waarschuwend signaal tegen misdaad en machtsmisbruik. “Wee hun die kwaad in de zin hebben en boze plannen smeden.” Voorbeelden te over in de actualiteit van vandaag de dag, helaas maar waar. Maar verderop klinkt ook een hoopvolle boodschap, er komt een eind aan al dat onheil, want eens komt de dag dat de Heer zal komen om recht te spreken en om ons te onderrichten en de goede weg te wijzen. De dag dat de volkeren zullen ophouden elkaar gewapenderhand te bestrijden, maar de zwaarden tot ploegscharen zullen omsmeden en de speren tot snoeimessen.

Advent is: oproepen tot waakzaamheid, want wanneer die beloofde dag des Heren zal aanbreken is niet te voorspellen. Let op de tekens van de tijd: net als met de vijgenboom – begint hij uit te lopen, dan weet je dat het weldra zomer wordt. Advent is ook: uitzien naar een hoopvolle toekomst, naar de komst van Christus in de wereld, als een kwetsbaar mensenkind in een eenvoudige stal in de duisternis van de Kerstnacht. De dagen zijn nu op z’n kortst, dus het is bijna zover!

Welkom in de viering van de eerste zondag van Advent: zondag 30 november 2025 om 11:30 uur in de Groninger Martinikerk. Met voorganger Gerjanne Eppink en met de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen. Muzikale medewerking van Henk de Vries op het orgel en Tiemo Meijlink op klarinet.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Save the Children, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 18.

De tafel der armen

“Wat in stilte bloeit, in de luwte van tuinen, onder de hete zon, op de akker, heeft Hij bestemd voor de tafel der armen”. Enkele woorden uit een bekend Oosterhuis-lied, die het thema bepalen voor de Martinidienst van komende zondag, 23 november. Welke gedachten roepen deze woorden bij je op?

We leven met miljarden mensen op deze planeet Aarde, maar desondanks is er voldoende voedsel voor iedereen. Maar daarbij komt het wel aan op eerlijk delen. Aan de ene kant komen mensen niets te kort en zijn er zelfs grote overschotten, is er sprake van voedselverspilling (in de voedingsindustrie, in de handel en bij consumenten), en aan de andere kant lijden mensen honger, ver weg maar ook dichtbij.

Al in de tijd van Adam en Eva in het paradijs, zo vertelt ons het begin van het bijbelboek Genesis, was er zó veel te eten voorhanden, dat het echt niet nodig was om te plukken van de Boom der kennis van Goed en Kwaad. De Schepper had het Adam en Eva uitdrukkelijk verboden, maar de mens kwam toch in de verleiding. Ook in een – overigens vrij onbekende – profetie van Amos wordt gewaarschuwd tegen overdaad: tegen mensen die al blaken van welstand en alleen maar roepen om méér, terwijl ze ook nog eens de zwakkeren slecht behandelen, zegt de profeet dat het niet goed met hen zal aflopen.

Er zijn in de huidige tijd gelukkig veel goede, kerkelijke en niet-kerkelijke, initiatieven op dit gebied, zowel gericht op het vermijden van verspilling als op het delen met de minder bedeelden in de samenleving. Denk aan de vele soepkeukens die maaltijden aan daklozen uitdelen, denk aan de jaarlijkse daklozenmaaltijd die begin november in de Martinikerk plaatsvond in het kader van de Sint Martinusdagen, denk aan de Nederlandse vrijwilligers die in Oekraïne gratis friet uitdelen aan de door oorlog getroffen bevolking.

Zoals Mahatma Gandhi al zei: “De wereld biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht”. Niet voor niets zijn ‘geen armoede’ en ‘geen honger’ de eerste twee van de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties.

Welkom in de Martinidienst van zondag 23 november 2025 om 11:30 uur. Voorganger in deze viering is Tiemo Meijlink. Met een gelegenheidskoor onder leiding van Ton Tromp en pianist Oscar Rodriguez.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting Rouwen en Vieren Groningen, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Een God van levenden

Over een paar weken komt de Adventstijd er alweer aan en daarmee het begin van het nieuwe kerkelijk jaar. Het huidige kerkelijk jaar loopt dus op zijn eind, en in deze tijd, in de maand november die begon met Allerheiligen en Allerzielen, reflecteren we vaker over onderwerpen als leven en dood. Zo komt op zondag 16 november een Evangeliegedeelte uit Lucas 20 ter sprake, waarin het ook gaat over leven, dood en opstanding.

Enkele Sadduceeën leggen Jezus een ingewikkelde ‘logische puzzel’ voor, waarin de situatie wordt beschreven dat een vrouw zeven keer getrouwd is geweest, alle zeven echtgenoten zijn broers van elkaar, en alle zeven huwelijken eindigen kinderloos. De vraag is als wiens vrouw zij zal worden gezien ten tijde van de opstanding. Het antwoord van Jezus geeft deze kwestie een onverwachte wending, want daaruit blijkt dat het ‘probleem’ dat door de Sadduceeën geschetst wordt eigenlijk niet van belang is; God is een God van levenden, niet van doden, en voor Hem behoren allen tot de levenden. Er wordt in dit antwoord van Jezus ook terugverwezen naar de ontmoeting die Mozes had met God, die zich liet kennen als ‘Ik zal er zijn’, bij een brandende doornstruik. Daarom zullen we eerst dit verhaal uit Exodus 3 lezen.

Welkom in de Martinidienst van zondag 16 november 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Heleen Maat, organist Henk de Vries en voorzangers Jeannette de Bock en Nicolette Kloosterman.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting Exodus, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.

Toegewijd aan Gods wil

De christelijke traditie, en ook de Bijbel waaraan we vele levenswijsheden ontlenen, zijn ervan doordrongen: hoe onderscheid te maken tussen het goede en het kwade. Verdiep je in wat goed of slecht is en kies voor het goede, wordt ons telkens weer voorgehouden. In het begin van het profetenboek Jesaja klinkt al een boodschap van deze strekking en een uitdrukkelijke oproep om te breken met het kwaad. Wie toegewijd is aan de wil van God, mag erop vertrouwen dat het hem of haar goed zal gaan en mag God aan zijn of haar zijde weten.

Een belangrijk deel van het nieuwtestamentische boek Handelingen is gewijd aan de zendingsreizen van Paulus, voorheen genaamd Saulus. Door schade en schande wijs geworden, heeft hij het op zich genomen om zich voor de goede zaak in te zetten door het evangelie van Jezus Christus te verspreiden in binnen- en buitenland. Dit brengt hem en zijn reisgezelschap, over land en zee, in de uithoeken van de toen bekende wereld, in gebieden die we nu kennen als Griekenland, Turkije, Cyprus en Syrië. En ook weer terug naar thuisbasis Jeruzalem.

Paulus ondervindt tijdens zijn missies veel weerstand, zo komen we in het verhaal, dat in de viering van 9 november gelezen wordt, de profeet Agabus tegen. De waarschuwingen die deze Agabus tot uiting brengt, geïllustreerd door het vastbinden van zijn eigen handen en voeten met de gordel van Paulus, brengen Paulus niet van zijn stuk. Paulus blijft er heilig van overtuigd dat waar hij zich voor inzet, in overeenstemming is met de wil van God, en hij is zelfs bereid zijn leven ervoor te geven.

Welkom in de Martinidienst op zondag 9 november 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Jasja Nottelman, organist Jan de Roos en met de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week Stichting De Noordzee, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 15.

Gedachtenis der gestorvenen

Vrienden die zijn overleden, al wie ons zijn voorgegaan, vouw ze samen in de vrede van Uw ene naam (naar de liedtekst van Willem Barnard). Op de zondag van Allerheiligen en Allerzielen steken we een lichtje aan voor allen die ons dierbaar waren, maar van wie we afscheid moesten nemen. Dat doen we in de Martinidienst op zondag 2 november om 11:30 uur, en daarmee zetten we een jaarlijkse traditie voort.

De viering wordt verder ingekleurd, naast zang, muziek en de tafelviering met brood en wijn, door een drietal schriftlezingen en bijbehorende overweging. De eerste lezing is uit Jesaja 60 en is een profetische verwijzing naar het nieuwe Jeruzalem. Voorts lezen we een gedeelte uit de eerste brief van Paulus aan de Thessalonicenzen, waarboven geschreven staat: De dag dat de Heer terugkomt zal de kinderen van de Heer niet overvallen. Tenslotte klinken ook de woorden van Jezus uit zijn Bergrede, bekend geworden als de Zaligsprekingen, uit Mattheüs 5. Gelukkig de treurenden, want zij zullen getroost worden, dat sluit mooi aan met waar het briefgedeelte uit 1 Thessalonicenzen eindigde: “dus troost elkaar en wees elkaar tot steun, zoals u trouwens al doet”. Maar ook: gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden.

Een lichtje aangestoken om onze gedachten te bepalen bij onze dierbaren, die er niet meer zijn. En een arm om elkaars schouder, een troostrijk gebaar voor wie zijn achtergebleven.

Welkom in deze viering op zondag 2 november 2025 om 11:30 uur in de Martinikerk. Met voorganger Ynte de Groot en organist Pieter Pilon. Ondersteuning van de gemeentezang door voorzangers Bert Ballast, Fred Blaauw en Maarten van Damme.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week de Grunnegse Rieders, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 17.

Hoe te bidden?

Wat is een goede manier om te bidden? Zoals de Farizeeër, fier rechtopstaand, luidkeels en breedsprakig, waarbij hij vooral aan de omstanders duidelijk wil maken hoe geweldig hij zelf bezig is met twee keer per week vasten en 10% van zijn inkomsten afdragen? Of zoals de tollenaar, de belastingambtenaar die bij het volk een slechte reputatie genoot, stil in een hoekje, de blik omlaag maar wel oprecht berouw tonend? Beide voorbeelden noemt Jezus in de gelijkenis in Lucas 18, om daarmee de boodschap over te brengen dat wie zichzelf verhoogt, vernederd zal worden maar wie zichzelf vernedert, verhoogd zal worden.

Voor de Martinidienst van komende zondag 26 oktober hebben we ervoor gekozen deze evangelielezing, en daaraan voorafgaand een gedeelte uit het profetenboek Jeremia, te lezen in de vertaling van de Naardense Bijbel. Poëtische taal, die ons tevens aan het denken wil zetten en ons richting wil geven.

Welkom in deze viering in de Groninger Martinikerk, 26 oktober 2025 om 11:30 uur. Met voorganger Berend Borger, organist Jan de Roos en met medewerking van de Cantores Sancti Martini onder leiding van Leo van Noppen.

► Download hier alvast de liturgie.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 11:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Protestantse Wijkgemeente, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.

De bestemming van de diaconale collecte is deze week het Kerkasiel in Kampen, de uitgangscollecte is voor de instandhouding van de Martinidiensten. Om hieraan bij te dragen kun je de QR-codes gebruiken, die je vindt in de liturgie op pagina 16.

Meer poëzie, passend bij het herfstseizoen, is er ’s middags om 17:00 uur in de Poëzievesper van Schoonheid met een Ziel. Ook in de Martinikerk, met Berend Borger als voorganger. Er zijn voor deze vesper gedichten geselecteerd van Hester Knibbe, Jaap Zijlstra en J.W. Schulte Nordholt. Muzikale omlijsting door Pieter Pilon op piano en orgel en Inge Muntendam op viool.

Schnitgerfestival 2025; alternatieven voor de Martinidienst

Zondag 19 oktober 2025 maken wij plaats voor het Schnitgerfestival, meer bepaald voor de Stedelijke Cantatedienst die onderdeel is van het programma van het Schnitgerfestival. Nu daarmee onze reguliere Martinidienst om 11:30 uur op deze zondag komt te vervallen, bieden wij als tips een tweetal alternatieven aan.

Detail van het beroemde Schnitgerorgel in de Martinikerk Groningen

Liefhebbers van orgelmuziek, en speciaal van de klanken van het magnifieke door Arp Schnitger gebouwde orgel in de Groninger Martinikerk, zullen vermoedelijk graag de Stedelijke Cantatedienst om 10:00 uur willen bijwonen. Op het programma staat Ein feste Burg ist unser Gott (BWV 80) van Johann Sebastian Bach, uitgevoerd door het Agricola Consort onder leiding van Jaap de Kok samen met het barokorkest The Northern Consort. Info: website Schnitgerfestival.

De andere tip die we meegeven, is de viering om 10:30 uur in de Pepergasthuiskerk. Deze viering haakt aan bij het thema van Wereldvoedseldag (jaarlijks op 16 oktober).

Op deze dag vragen de Verenigde Naties aandacht voor voedsel op deze aarde, voedsel voor iedereen, en de verdeling van het voedsel onder alle wereldburgers. Het thema is dit jaar: ‘Hand in hand for better foods en a better future’. Dat gaat over voedzaam voedsel, een betere verdeling en het tegengaan van overproductie én verspilling.

Geef ons heden ons dagelijks brood

De viering van komende zondag in de Pepergasthuiskerk is getiteld ‘Van kapje tot kontje’. Brood, hoe gewoon kan het zijn. Er is elke dag brood voor ons, meer dan genoeg. Er worden in Nederland zelfs 700.000 broden te veel gebakken dagelijks. Acht procent wordt niet verkocht en daarom verwerkt tot veevoer. Bovendien wordt er thuis nog veel weggegooid. Waarom bidden we dan nog om brood? Wat heeft de bede ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’ ons nog te zeggen? In de viering van 19 oktober staan we stil bij elk van deze woorden uit het Onze Vader.

► De viering wordt zondagochtend vanaf 10:30 uur live gestreamd via het Kerkdienst-gemist kanaal van de Pepergasthuiskerk, en ook na afloop kun je de dienst daar terugkijken.